Η πρόθεση προσευχής του Πάπα Φραγκίσκου για τον μήνα Απρίλιο είναι αφιερωμένη στις νέες τεχνολογίες. Ο Πάπας ζητά την προσευχή ώστε «η χρήση των νέων τεχνολογιών να μην αντικαταστήσει τις ανθρώπινες σχέσεις, να σέβεται την αξιοπρέπεια του ατόμου και να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τις κρίσεις της εποχής μας». Πρόκειται για ένα εξαιρετικά επίκαιρο θέμα που μας αφορά όλους, ιδιαίτερα λόγω της τεράστιας εξάπλωσης των δικτύων κοινωνικής δικτύωσης και της ιλιγγιώδους ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης.
Η τεχνολογία στην υπηρεσία του ανθρώπου
Η πρόθεση προσευχής του παρουσιάζεται στο βιντεοσκοπημένο μήνυμα που δημιούργησε το Παγκόσμιο Δίκτυο Προσευχής του Πάπα, με τη βοήθεια αυτό το μήνα της Coronation Media και σε συνεργασία με την Ποντιφική Σύνοδο για τη Διακονία της Ολοκληρωμένης Ανθρώπινης Ανάπτυξης. Σε αυτό, ο Πάπας Φραγκίσκος τονίζει ότι «η τεχνολογία είναι ο καρπός της νοημοσύνης που μας έδωσε ο Θεός». Ωστόσο, αν δεν χρησιμοποιείται σωστά, μπορεί να παράγει αρνητικά αποτελέσματα. Μεταξύ αυτών, ο Πάπας αναφέρει την απομόνωση και την έλλειψη αυθεντικών σχέσεων: «Κάτι δεν πάει καλά αν περνάμε περισσότερο χρόνο στο κινητό μας παρά με τους ανθρώπους». Ο διαδικτυακός εκφοβισμός και το μίσος που εκδηλώνεται στα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης είναι επίσης σημαντικοί κίνδυνοι, καθώς «η οθόνη μας κάνει να ξεχνάμε ότι πίσω της υπάρχουν πραγματικοί άνθρωποι που αναπνέουν, γελούν και κλαίνε». Ο Πάπας προειδοποιεί επίσης ότι η τεχνολογία δεν πρέπει να «ωφελεί μόνο λίγους, ενώ αποκλείει άλλους», καθώς αυτό θα ήταν μια ακόμη αιτία για την αύξηση των οικονομικών, κοινωνικών, εργασιακών, εκπαιδευτικών και άλλων ανισοτήτων.
Για να αποφύγουμε αυτούς τους κινδύνους, ο Πάπας Φραγκίσκος μας καλεί να θέσουμε την τεχνολογία στην υπηρεσία του ανθρώπινου προσώπου, χρησιμοποιώντας την για να ενώσουμε τους ανθρώπους, να βοηθήσουμε όσους έχουν ανάγκη, να βελτιώσουμε τη ζωή των ασθενών και των ατόμων με διαφορετικές ικανότητες, να προωθήσουμε μια κουλτούρα συνάντησης και να προστατεύσουμε τον πλανήτη μας.
Τέλος, θίγει το πώς οι νέες τεχνολογίες δεν πρέπει να μας αποξενώνουν από τους άλλους και από την πραγματικότητα. Γι’ αυτό στο βιντεοσκοπημένο μήνυμά του ο Πάπας ζητά να «κοιτάμε λιγότερο τις οθόνες» για να «κοιτάζουμε ο ένας τον άλλον περισσότερο στα μάτια». Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορέσουμε να «ανακαλύψουμε αυτό που πραγματικά έχει σημασία: ότι είμαστε αδέλφια, παιδιά του ίδιου Πατέρα» και να ενεργούμε αναλόγως.
Μια ηθική προσέγγιση
Ο καρδινάλιος Michael Czerny, επικεφαλής της Ποντιφικής Συνόδου για την Διακονία της Ολοκληρωμένης Ανθρώπινης Ανάπτυξης, επαναλαμβάνει τα λόγια του Πάπα Φραγκίσκου. «Οι νέες τεχνολογίες», υπογραμμίζει, «αποτελούν σημαντικό εφόδιο και εργαλείο στην υπηρεσία της ανθρώπινης οικογένειας. Η χρήση τους πρέπει να κατευθύνεται προς τον σεβασμό και την αξιοπρέπεια των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αν θέλουμε να είναι στην υπηρεσία της ανάπτυξης. Ας συμπράξουμε με την έκκληση του Αγίου Πατέρα, ώστε η ψηφιακή πρόοδος να αποτελέσει δώρο για την ανθρωπότητα, με σεβασμό στην αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου, για τη δικαιοσύνη και το κοινό καλό».
Την ανάγκη για μια ηθική προσέγγιση των νέων τεχνολογιών υπογραμμίζει η Coronation Media, η αμερικανική εταιρεία παραγωγής που συνεργάστηκε στη δημιουργία του βίντεο αυτού του μήνα. «Η Coronation media είναι υπερήφανη που υποστηρίζει το The Pope Video, συνεχίζοντας τη δεκαετή υπηρεσία της στην Καθολική Εκκλησία ως βραβευμένο στούντιο βίντεο και animation», αναφέρουν οι συνιδρυτές της, Bill Phillips και Gary Gasse. «Αυτή η συνεργασία αποτελεί σημαντικό ορόσημο στη συνεχή δέσμευση της Coronation να προσανατολίζεται στη συνάντηση της αυθεντικής ανθρώπινης έκφρασης με τις νέες τεχνολογίες και τα μέσα ενημέρωσης. Ήταν μεγάλη μας τιμή να υποστηρίξουμε άμεσα το επίκαιρο μήνυμα της Αγιότητάς του για την υπεύθυνη χρήση της τεχνολογίας στην παγκόσμια εκκλησιαστική κοινότητα. Με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο, η υποστήριξη αυτού του μηνύματος είναι μια ενίσχυση της αφοσίωσής μας στην ηθική χρήση της αναδυόμενης τεχνολογίας για την προώθηση της ανθρώπινης ευημερίας».
Οι επιπτώσεις της τεχνολογίας στη ζωή μας
Ο Διεθνής Διευθυντής του Παγκόσμιου Δικτύου Προσευχής του Πάπα, Πατέρας Cristóbal Fones, εξηγεί ότι στο βίντεο «ο Πάπας Φραγκίσκος θέλει να μας υπενθυμίσει ότι η υπεύθυνη χρήση της τεχνολογίας σημαίνει να την θέτουμε στην υπηρεσία του ανθρώπινου προσώπου και της δημιουργίας. Χρησιμοποιώντας την με αυτόν τον τρόπο, μπορεί επίσης να αποτελέσει μέσο για να δοξάζουμε τον Θεό, αφού οι ικανότητες και η δημιουργικότητά μας προέρχονται από Εκείνον. Ομοίως, η ηθική χρήση των νέων τεχνολογιών βοηθά στη φροντίδα της δημιουργίας, στην προστασία της αξιοπρέπειας του ανθρώπινου προσώπου και στη βελτίωση της ζωής».
Σε αυτό το σημείο, ο πατέρας Fones αναφέρει και άλλες δυνατότητες, όπως η ευκολότερη πρόσβαση σε άπειρους εκπαιδευτικούς πόρους στο διαδίκτυο, η τηλεϊατρική/τηλεϊατρική, λογισμικό που χρησιμοποιείται στην υγειονομική περίθαλψη και νέα διαγνωστικά εργαλεία, λογισμικό που βελτιώνει την επικοινωνία και μας επιτρέπει να διατηρούμε επαφές σε όλο τον κόσμο, επιτρέποντας ακόμη και σε ομάδες να συνεργάζονται σε μεγάλες αποστάσεις, τεχνολογίες ανακύκλωσης και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας….. «Η τεχνολογία μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο για την αντιμετώπιση παγκόσμιων κρίσεων, όπως η φτώχεια και η κλιματική αλλαγή», δηλώνει.
Αλλά η ηθική χρήση της τεχνολογίας «απαιτεί πρώτα απ’ όλα να κοιτάμε τους άλλους με τα μάτια της καρδιάς, να δημιουργούμε φιλικές σχέσεις μαζί τους, κάτι που μας καλεί να κάνουμε ο Πάπας», συνεχίζει ο πατέρας Fones. «Ο σεβασμός της αξιοπρέπειας κάθε ανθρώπου και το κοινό καλό είναι οι αρχές που πρέπει να μας καθοδηγούν όταν διακρίνουμε πώς και για ποιο σκοπό να χρησιμοποιούμε την τεχνολογία».
Τέλος, «ο Πάπας Φραγκίσκος μας προτρέπει να αναπτύξουμε κριτική συνείδηση σχετικά με τον τρόπο που χρησιμοποιούμε τις νέες τεχνολογίες και τις επιπτώσεις που έχουν στη ζωή μας και στην κοινωνία. Μας ενθαρρύνει επίσης να χρησιμοποιούμε τις νέες τεχνολογίες με υπευθυνότητα και να προωθούμε την υπεύθυνη χρήση τους, ώστε να προωθούν την ολοκληρωμένη ανθρώπινη ανάπτυξη για όλους, ιδιαίτερα για τους πιο μειονεκτούντες».
