Την Κυριακή, 1 Απριλίου 2012, στις 5 μ.μ. η Καθολική Εκκλησία στη Σύρο συναθροίστηκε στους πρόποδες του Λόφου της Άνω Σύρου και, ανηφορίζοντας προς την κορυφή του, μελέτησε το Δρόμο του Σταυρού που διέτρεξε ο Ιησούς Χριστός, αρχίζοντας από το δικαστήριο του Πιλάτου έως τη Σταύρωση πάνω στο Γολγοθά. Επίσκοπος, Ιερείς, Μοναχοί και Μοναχές και πλήθος πιστών προσευχήθηκαν κατά τη διαδρομή «Για την Πατρίδα μας, η οποία στις μέρες μας διατρέχει ένα δικό της βαρύ και δύσκολο δρόμο του σταυρού. Για να την απαλλάξει ο Άγιος Θεός από τη σταύρωση και με τη βοήθειά Του να την οδηγήσει στη χαρά της Αναστάσεως και της ζωής ».
Όταν, στον εξαντλημένο πια Ιησού, κάτω από το βάρος του Σταυρού που έφερε στους ώμους του, προσέτρεξε ο Σίμων από την Κυρήνεια για βοήθεια, σίγουρα αισθάνθηκε μεγάλη ανακούφιση για τη βοήθεια αυτή. Ιησούς και Κυρηναίος, σηκώνοντας πια μαζί το σταυρό μοιραζόμενοι το βάρος του, συνέχισαν το δρόμο προς το Γολγοθά. Αυτή η εξαιρετική στιγμή αλληλεγγύης, μελετήθηκε κατά την ακολουθία του Δρόμου του Σταυρού, με τη σκέψη των πιστών να τρέχει στον βαρύ και δύσκολο δρόμο του σταυρού, που διατρέχει αυτόν τον καιρό η Πατρίδα μας.
Πολλοί είναι οι συμπολίτες μας εκείνοι, που χτυπημένοι από την οικονομική κρίση, δεν έχουν τη δύναμη να σταθούν όρθιοι, στερούμενοι ακόμη και τα απολύτως απαραίτητα. Αλήθεια, έχουμε σκεφτεί πως, αν όλοι γινόμαστε ο ένας Κυρηναίος για τον άλλον, πόσο ελαφρύτερη θα μπορούσε να γίνει αυτή η οικονομική κρίση και πόσ0 ευκολότερα θα έβγαινε η Χώρα μας από τη μιζέρια της; Όλοι προσευχήθηκαν στον Κύριο να φωτίσει τις καρδιές εκείνων που κατέχουν τα πολλά και να τις ελευθερώσει από τη απληστία, για να αισθανθούν πως η πραγματική χαρά δεν βρίσκεται σε αυτόν που συγκεντρώνει για τον εαυτό του, αλλά σε όποιον μοιράζεται με τον αδελφό του. Ας γίνουν παράδειγμα όλοι όσοι έχουν τη δύναμη να στερηθούν από το λιγοστό που διαθέτουν, για να μοιραστούν με τον πιο αναγκεμένο αδελφό τους, να ανακουφίσουν τον πόνο του και να τον συντρέξουν στα βάσανά του. Η αγάπη, στο χριστιανικό της νόημα, δεν είναι μόνο το να προσφέρω ελεημοσύνη, αλλά να προσφέρω αγάπη δίχως αντάλλαγμα, δίχως να περιμένω ανταπόδοση, είναι προσοχή προς τον άλλον. Ο άνθρωπος είναι ένα κοινωνικό ον: είναι πλασμένος για να ζει με τους άλλους, να ωριμάζει μέσα σε μια κοινωνία ανθρώπων. Μόνον έτσι θα μπορέσουμε να δώσουμε τη σωστή αξία στα πράγματα και στους εαυτούς τους. Μια από τις αμαρτίες που μας πλακώνει και δεν μας επιτρέπει να σηκωθούμε και να ανοιχτούμε στους άλλους, είναι ο εγωισμός. Στον εγωισμό αντιλαμβανόμαστε τη μοναξιά, την έλλειψη αλληλεγγύης γύρω μας.
Ζούμε με πολύ πόνο μέσα μας και τριγύρω μας. Πόνος που γνωρίζουμε στη ζωή μας με διάφορες μορφές, ανηφορίζοντας ο καθένας μας το δικό του Γολγοθά. Πόνος που προκαλείται από αρρώστιες, από ανθρώπινες συμφορές, από δοκιμασίες και θλίψεις, από ανισότητες, διακρίσεις και αδικίες. Πόνος που δημιουργείται από φτώχεια και στερήσεις, που πλήττουν τις οικογένειες, κυρίως τις οικογένειες εκείνες που δοκιμάζονται αυτή τη δύσκολη περίοδο από την ανεργία, τη μείωση του μισθού τους ή της σύνταξής τους, το κλείσιμο της επιχείρησής τους, που δεν μπορούν να εκπληρώσουν τις ανειλημμένες ή τις συμβατικές οικονομικές τους υποχρεώσεις και από άλλα αίτια. Οικογένειες που δεν μπορούν να εξασφαλίσουν την τροφή και τη μόρφωση των παιδιών τους και που καλούνται να κάνουν μεγάλες θυσίες. Αυτή την τόσο δύσκολη περίοδο που διανύουμε, των στιγμών των δυσκολιών και των δοκιμασιών, η Οικογένεια πρέπει να είναι σφιχτά δεμένη. Οι σύζυγοι να διατρανώνουν την αμοιβαία τους εκτίμηση και κατανόηση, υποσχόμενοι παντοτινή αγάπη, στις χαρές και τις λύπες που βιώνουν. Οι γονείς είναι έτοιμοι να δώσουν τη ζωή τους για τα παιδιά τους, τα οποία οφείλουν να τους το αναγνωρίσουν, στεκόμενα δίπλα τους τις ώρες των δυσκολιών της οικογένειά τους, ανοιχτοί όλοι στο διάλογο, δείχνοντας αμοιβαία κατανόηση και εμπιστοσύνη ο ένας προς όλους τους άλλους και όλοι οι άλλοι προς τον ένα.
Στις 14 «στάσεις» του δρόμου του Σταυρού ένας ιερέας, ή μοναχός- μοναχή ή ένας λαϊκός, διάβαζαν ένα βιβλικό ανάγνωσμα που αναφερόταν στο Πάθος του Κυρίου και ένα κείμενο στοχασμού, με κεντρική σκέψη από το θέμα της Ακολουθίας του φετινού δρόμου του Σταυρού. Στο τέλος της κάθε στάσης ο Επίσκοπός μας π. Φραγκίσκος Παπαμανώλης απηύθυνε στον Κύριο προσευχή και αναφωνούσε: Ελέησέ μας Κύριε, Ελέησέ μας. Το Σταυρό σήκωναν εναλλάξ αρκετοί πιστοί, από στάση σε στάση και δίπλα συνόδευαν μικροί λειτουργοϋπηρέτες κρατώντας φανάρια. Ομάδα λαϊκών είχε την ευθύνη της οργάνωσης της Ακολουθίας για την ανάγνωση των κειμένων, τις ψαλμωδίες και για την τάξη κατά τη διαδρομή. Όλα ήταν άψογα, βοηθούντων και των πολύ καλών καιρικών συνθηκών. Κυρίαρχα στοιχεία στο Δρόμου του Σταυρού: η τάξη, η κατάνυξη, οι από καρδιάς των πιστών ψαλμωδίες, η προσευχή.
Στην κορυφή του Λόφου της Άνω Σύρου και κάτω ακριβώς από τον Καθεδρικό μας Ναό του Αγίου Γεωργίου βρίσκεται ο Ιερός Ναός της Παναγίας του Καρμήλου, της πρώην Ιεράς Μονής των Πατέρων Ιησουϊτών. Σε αυτόν το Ναό, ο οποίος χρησιμοποιείται πλέον ως ενοριακός Ναός, λόγω των επικείμενων εργασιών στο Ναό του Αγίου Γεωργίου και του εκκλησιαστικού συγκροτήματος που τον περιβάλλει και που ήδη έχουν ξεκινήσει οι προετοιμασίες για την έναρξη των εργασιών αυτών, τελέστηκε Αρχιερατικό Συλλείτουργο στο οποίο προΐστατο ο Επίσκοπός μας π. Φραγκίσκος και συμμετείχαν οι Ιερείς μας. Στο δρόμο του σταυρού και τη Θεία λειτουργία παρευρέθησαν εκπρόσωποι των πολιτικών και των αυτοδιοικητικών Αρχών.
Μετά από την ανάγνωση του Αγίου Ευαγγελίου, ο Επίσκοπος κήρυξε το θείο λόγο.
Η ομιλία του Επισκόπου
«Διατρέξαμε νοερά το δρόμο που διέτρεξε πραγματικά ο Ιησούς. Τον δρόμο που τον οδήγησε στο Σταυρικό θάνατο. Με πίστη στη δύναμη της προσευχής, προσευχηθήκαμε για την Πατρίδα μας, η οποία στις μέρες μας διατρέχει το δικό της βαρύ και δύσκολο δρόμο του Σταυρού. Ζητήσαμε από τον Κύριο να την απαλλάξει από τη σταύρωση, από την εξαθλίωση του λαού και να την οδηγήσει στη χαρά της Αναστάσεως και της ζωής.
Στην Πανήγυρη της Παναγίας της Ελπίδας τον περασμένο Νοέμβριο, σας έλεγα, ότι σ’ αυτή τη λαίλαπα της οικονομικής κρίσης, που ταλαιπωρεί την Πατρίδα μας, υπάρχει λύση. Για μας τους χριστιανούς η λύση είναι ο Ιησούς Χριστός, με την προϋπόθεση ότι τον εμπιστευόμαστε και συμμορφώνουμε τη συμπεριφορά μας σύμφωνα με τις αρχές του Ευαγγελίου του.
Θα ξεπεράσουμε την οικονομική κρίση, καταπολεμώντας την ηθική κρίση της κοινωνίας μας, κάνοντας βίωμά μας τις αρχές του Ευαγγελίου. Θα αντιμετωπίσουμε την οικονομική κρίση αν θα κάνουμε ό,τι μας λέει ο Ιησούς με το Ευαγγέλιό του, δηλαδή αν η συμπεριφορά όλων μας, σε όλα τα επίπεδα, θα εμπνέεται από τις αρχές του Ευαγγελίου.
Ο Λόγος του Θεού που μας πρόσφερε σήμερα η Εκκλησία με το Ανάγνωσμα του Ευαγγελίου, είναι ένας Λόγος που χρειάζεται αρκετή προσοχή για να μπορέσουμε να πιάσουμε το μήνυμα που μας απευθύνει. Το ανάγνωσμα ξεκινά με μία αίτηση, που εμάς τους χριστιανούς Έλληνες μας κολακεύει. Λέει το Ευαγγέλιο ότι μερικοί Έλληνες που είχαν ανέβει στα Ιεροσόλυμα για την εορτή του Πάσχα, πλησίασαν τον απόστολο Φίλιππο και του ζήτησαν να δουν τον Ιησού. Δεν ξέρουμε αν ο Ιησούς τους δέχτηκε. Ο Ευαγγελιστής δεν δίνει συνέχεια, κόβει απότομα το διήγημα. Μόνο γράφει ότι, όταν οι Απόστολοι είπαν στον Ιησού ότι μερικοί έλληνες ήθελαν να τον δουν, ο Ιησούς είπε: “Έφθασε η ώρα να δοξαστεί ο Υιός του Ανθρώπου”, δηλαδή για να δοξαστεί ο ίδιος ο Ιησούς. Και προσθέτει κάτι το οποίο φαινομενικά δεν συνδέεται με το αίτημα των ελλήνων : “Αλήθεια, αλήθεια σας λέω, αν ο σπόρος του σιταριού, που θα πέσει στη γη δεν σαπίσει, δεν δημιουργεί άλλους σπόρους (αν ο σπόρος μείνει στην αποθήκη, δεν θα δώσει ποτέ καρπό). Αλλά αν σαπίσει τότε θα φέρνει πολύ καρπό”.
Τι ήθελε να πει ο Ιησούς ;
Μερικοί Έλληνες ζήτησαν να δουν τον Ιησού. Οι εβραίοι ονόμαζαν Έλληνες εκείνους που είτε έτρεφαν συμπάθεια, είτε είχαν προσχωρήσει, ως προς τη θρησκεία, στον Ιουδαϊσμό. Αυτοί ανέβη-καν στα Ιεροσόλυμα για την εορτή του Πάσχα, για να εορτάσουν τη νέα πίστη που είχαν ασπαστεί, αλλά, πιθανόν για να δουν ποιο θα ήταν το επόμενο βήμα που περίμενε από αυτούς ο Θεός. Στο βάθος της καρδιάς τους πιθανόν αισθάνονταν ότι δεν είχαν φθάσει ακόμη στο τέρμα στο οποίο ο Κύριος τους καλούσε. Η πνευματική τους ανησυχία αποκαλύπτεται από την επιθυμία να δουν τον Ιησού. Βεβαίως σ’ αυτούς τους έλληνες δεν τους ενδιέφερε να δουν την όψη του προσώπου του Ιησού, αλλά να τον γνωρίσουν, να γνωρίσουν τη διδασκαλία του, να γνωρίσουν το πνεύμα του, να ανακαλύψουν την ταυτότητα του Ιησού. Ο Ευαγγελιστής, όπως σας είπα, δεν δίνει συνέχεια στο γεγονός, εκμεταλλεύτηκε την παρουσία των ελλήνων ως αφορμή για να ετοιμάσει το έδαφος στο θέμα που ήθελε να αναπτύξει. Εξάλλου σκοπός του Ευαγγελιστή ήταν να δείξει τον Ιησού στους αναγνώστες του Ευαγγελίου του. Ο Ευαγγελιστής εισάγει το Λόγο του Ιησού. με την παρουσίαση μιας εικόνας παρμένης από την αγροτική ζωή. Για να βλαστήσει το σιτάρι
και να φθάσει να δώσει το στάχυ είναι απαραίτητο ένας σπόρος σιταριού να χωθεί στο χώμα, όπου θα πεθάνει, θα σαπίσει, προκειμένου να βλαστήσει, να πολλαπλασιαστεί και να δώσει ζωή σε πολλούς νέους σπόρους.
Το δίδαγμα αυτής της αρχής του Ευαγγελίου είναι πολύ σπουδαίο και πάντοτε επίκαιρο. Έχουμε όλοι μια ζωή. Πρέπει να διαλέξουμε πού θα την στηρίξουμε και με ποιες αξίες θα την ζήσουμε. Ο Ιησούς μάς κάνει την πρότασή του, όσο και να μας φαίνεται παράλογη : Μας λέει ότι : έχει αξία μόνο η ζωή που καταναλώνεται στην αγάπη για τον άλλο. Και, πρώτος εκείνος,, προσφέρει τη δική του ζωή και αυτό αποτελεί τη δόξα του. Βρισκόμαστε σε εντελώς αντίθετες νοοτροπίες και σε εντελώς αντίθετο πνεύμα από αυτό που είχαν διαμορφώσει οι αρχαίοι φιλόσοφοί μας και εν γένει ο ελληνικός πολιτισμός (καταλαβαίνουμε έτσι γιατί ο Ευαγγελιστής βάζει στη σκηνή τους έλληνες).
Στην αρχαία Ελλάδα με τη λέξη “άριστοι” εννοούσαν τους καλύτερους, τους επιτυχημένους της κοινωνίας. Θεωρούσαν άριστους εκείνους που είχαν φθάσει σε υψηλή κοινωνική θέση, εκείνους που είχαν κύρος, εκείνους που είχαν γίνει γνωστοί και φημισμένοι, εκείνους που είχαν εξουσία. Αυτού του είδους “άριστους”, ο Ιησούς τους θεωρεί άχρηστους, αν δεν μόχθησαν και δεν κόπιασαν, και δεν πρόσφεραν, και δεν θυσιάστηκαν για να φθάσουν εκεί που έφθασαν. Βεβαίως ο Ιησούς δεν καταδικάζει την επιθυμία του ανθρώπου να έχει επιτυχίες στη ζωή του. Αυτή η επιθυμία είναι φυσιολογική. Ο Ιησούς, με την πρότασή του καταδικάζει όσους μεταχειρίστηκαν εγωιστικούς τρόπους, για να πλουτίσουν, για να έχουν μια υψηλή θέση στην κοινωνία, πατώντας επάνω στα πτώματα των άλλων, αδικώντας τους άλλους, κλέβοντας και εκμεταλλεύοντας τους άλλους, ιδιαίτερα τους πιο αδύνατους είτε σε θέση, είτε σε τσέπη, είτε σε μυαλό. Ο Ιησούς εξηγεί στους έλληνες που ήθελαν να τον γνωρίσουν ότι η πραγματική δόξα, οι αληθινές επιτυχίες, είναι εκείνου που, όπως ο σπόρος, θα πέσει στη γη, θα χωθεί στο χώμα, θα σαπίσει, για να βλαστήσει και να φέρει καρπό. Δηλαδή πραγματική δόξα είναι εκείνου που θυσιάζεται για τον συνάνθρωπο. Που μοχθεί, που κοπιάζει για να αποκτήσει κάτι και όχι κλέβοντας.
Έλεγα προηγουμένως ότι σ’ αυτή τη λαίλαπα της οικονομικής κρίσης που ταλαιπωρεί την Πατρίδα μας, υπάρχει λύση. Για μας τους χριστιανούς η λύση είναι ο Ιησούς Χριστός, ο Λόγος του, το Ευαγγέλιό του. Δεν νομίζετε ότι αν βιώναμε αυτό το πνεύμα που απορρέει από το σημερινό ανάγνωσμα του Ευαγγελίου, όλα θα έβρισκαν τη λύσης τους; Γι’ αυτό παρακαλέσαμε τον Κύριο, να μας βοηθήσει, να μας φωτίσει για να καταλάβουμε, κυβερνώντες αλλά και όλοι εμείς απλοί πολίτες, πως μπορούμε να είμαστε χρήσιμοι στον συνάνθρωπό μας και σε ποιες αξίες να επενδύσουμε τη ζωή μας ώστε να την αξιοποιούμε σε ύψιστο βαθμό.
Και μην ξεχνάτε ότι έχει αξία μόνο η ζωή που καταναλώνεται στην αγάπη για τον άλλο. Αμήν».
Σύρος 2 Απριλίου 2012
Ισίδωρος Γ. Σαλάχας