«Η ΑΓΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ, ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗΣ»
(πρβλ. Ιω. 1,1-11)
Η μεγαλόπρεπη αυτή λιτανεία της Αγίας Δωρεάς, η οποία τελείται αδιάλειπτα κάθε χρόνο, από τη σύστασή της μέχρι και τις μέρες μας, έχει βαθιές ρίζες στην ιστορία της Κέρκυρας. Γνωρίζουμε από ιστορικές μαρτυρίες, ότι η τελετή αυτή λάμβανε χώρα ήδη από τα τέλη του 13ου με αρχές του 14ου αιώνα. Με λαμπρότητα και αίγλη γιορτάσαμε και φέτος την πανήγυρη της Αγίας Δωρεάς. Αναφέρω από προηγούμενα άρθρα για την ενημέρωση όσων δε γνωρίζουν, ότι από το 1407 που προστέθηκε στις τελετουργίες της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας αυτή η Λιτανεία, με τη διακήρυξη ότι η τελετή αυτή παρότρυνε τους υπηκόους στην απόδοση προσκύνησης προς τον «Ένδοξο Κύριο Ιησού Χριστό», χρόνο με το χρόνο, της αποδιδόταν όλο και μεγαλύτερη λαμπρότητα. Στη Λιτανεία της Αγίας Δωρεάς κατά τη Βενετική περίοδο, συμμετείχαν πάντοτε οι κληρικοί και των δύο χριστιανικών δογμάτων, Ανατολικοί και Δυτικοί . Όπως αναφέρει η ιστορικός Αλίκη Νικηφόρου, ο Πρωτοπαπάς, κάθε χρόνο, μερικές μέρες νωρίτερα, έστελνε πρόσταγμα στους πρωτοπαπάδες των επαρχιών της υπαίθρου καλώντας τους να μεριμνήσουν ώστε να παρευρεθούν όλοι οι ιερείς στην Λιτανεία της Αγίας Δωρεάς. Η Λιτανεία αυτή, μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα τελούνταν το πρωί της ημέρας της εορτής, αμέσως μετά από την τέλεση της Θείας λειτουργίας. Από τα τέλη όμως του 18ου αιώνα και στις αρχές του 19ου αρχίζει να γίνεται το απόγευμα με την αιτιολογία πως η πορεία κάτω από τον καυτό ήλιο είναι ανυπόφορη.
Ο κερκυραϊκός λαός, Καθολικοί και Ορθόδοξοι, προσδίδουν στη λιτανεία αυτή ιδιαίτερη τιμή και σεβασμό. Η Λιτανεία των Καθολικών αποτελεί ένα θρησκευτικό και κοινωνικό γεγονός για όλο τον κερκυραϊκό λαό.
Όπως κάθε χρόνο, κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας στις 10 το πρωί της Κυριακής 1 Ιουνίου, στην ενορία της Ιεράς Καρδίας του Ιησού, στην Κωτσέλα, στην οποία προήδρευσε ο Αρχιεπίσκοπος π. Ιωάννης μαζί με τους δύο εφημερίους, τα παιδιά που ετοιμάστηκαν από τους κατηχητές τους όλη τη χρονιά, κοινώνησαν για πρώτη φορά. Ο Αρχιεπίσκοπος, στην ομιλία του προς τα παιδιά και τους πιστούς μίλησε για το μεγάλο δώρο που μας έκανε ο Ιησούς, αυτό του Σώματος και του Αίματός του. Θέλησε, είπε, ο Ιησούς να μένει κοντά μας και πολύ περισσότερο, να γίνεται ένα με εμάς στη Θεία Κοινωνία, για να μας κρατά ενωμένους και να μας δίνει τη μεγαλύτερη χαρά που θα μπορούσε να μας κάνει δώρο. Συγκινητική τελετή, για τα παιδιά αλλά και για τους γονείς τους, τους συγγενείς τους και για όλους τους πιστούς. Μετά από την όμορφη τελετή ακολούθησε ένα μικρό κέρασμα για τα παιδιά και όλους τους παρευρισκομένους πιστούς στον όμορφο κήπο των αδελφών Φραγκισκανίδων. Το απόγευμα, με την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας στον Ενοριακό Ναό της Ιεράς Καρδίας του Ιησού, άρχισε η πομπή της Αγίας Δωρεάς. Στην πορεία προς την Πλατεία του Αγίου Ιακώβου (Ντόμο), η πομπή, με τον Αρχιεπίσκοπο, τους εφημερίους και τους ιερείς, τον εκπρόσωπο του Σεβ.του Μητροπολίτου Κερκύρας και Παξών ΚΚ. Νεκταρίου, π. Σεβαστιανό, τα παιδιά της Πρώτης Κοινωνίας και του Χρίσματος, τους νέους και τις νέες της τοπικής μας εκκλησίας, τις μοναχές, τον Ερυθρό Σταυρό, τα αγήματα των προσκόπων, τις πολιτικές και στρατιωτικές αρχές του νησιού μας, τις μπάντες που παιάνιζαν δοξαστικές μελωδίες και τους ιερείς οι οποίοι ανέπεμπαν δεήσεις και προσευχές μαζί με έναν αρκετά μεγάλο αριθμό πιστών που ακολουθούσαν τον Ευχαριστιακό Ιησού, συμμετέχοντας στις λιτανικές προσευχές ψάλλοντας. Πλήθος κόσμου παρακολουθούσε με ευλάβεια το πέρασμα της Ιεράς Πομπής από τους κεντρικούς δρόμους της πόλης μας. Στην Πλατεία μπροστά στον ιερό Καθολικό Μητροπολιτικό Ναό των Αγίων Ιακώβου και Χριστοφόρου, όπου είχε τοποθετηθεί ειδική εξέδρα με την μέριμνα του Δήμου Κερκυραίων, η καλλίφωνη Χορωδία της Ενορίας του Ιερού Μητροπολιτικού μας Ναού, με τη στήριξη και της χορωδίας της Ενορίας της Ιεράς Καρδίας, σημείο ενότητας και αδελφοσύνης, από το Ιερό του Ντόμου, συνόδευε με τους ύμνους και τις αντιφωνήσεις όλη την τελετή. Ο Αρχιεπίσκοπος απηύθυνε την καθιερωμένη δέηση, και με τους πιστούς προσκύνησε το Αγιότατο Μυστήριο. Έπειτα, αναγγέλθηκε το Άγιο Ευαγγέλιο από τον Ευαγγελιστή Ιωάννη, και ο Σεβασμιότατος Αρχιεπίσκοπος εξήγησε στους πιστούς το θέμα, το οποίο ήταν «Η Αγία Ευχαριστία, σύνδεσμος ενότητας και αγάπης» (Παραθέτουμε την ομιλία του Αρχιεπισκόπου αυτούσια στο τέλος αυτού Άρθρου).
Ακολούθησε η ανάγνωση του χαιρετισμού του Μητροπολίτη Κερκύρας Σεβασμιοτάτου ΚΚ. Νεκταρίου από τον Πανοσιολογιότατο εκπρόσωπό του. Ο Σεβασμιότατος ΚΚ. Νεκτάριος χαιρέτιζε τον Αρχιεπίσκοπο και το χριστεπώνυμο πλήρωμα της Καθολικής Εκκλησίας στην Κέρκυρα και ευχόταν ειλικρινή, χριστιανική αγάπη και ενότητα μεταξύ των πιστών. Έπειτα οι νέοι απηύθυναν δεήσεις. Ο Αρχιεπίσκοπος χορήγησε την ευλογία υψώνοντας το ιερό εκθετήριο με τη Θεία Ευχαριστία και ακολούθησε η ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου από τη Μπάντα. Έπειτα από την εναπόθεση της αγίας Ευχαριστίας στο Ιερό Αρτοφόριο του Ντόμου, ο Αρχιεπίσκοπος και ο Ιερός Κλήρος δεξιώθηκαν τις Αρχές και το λαό στο Πνευματικό Κέντρο της Ενορίας του Ιερού Καθολικού Μητροπολιτικού Ναού «Αρχιεπίσκοπος Αντώνιος Βαρθαλίτης», το οποίο με ιδιαίτερη φροντίδα και αγάπη είχαν προετοιμάσει κατάλληλα οι νέοι μας με τη βοήθεια και κάποιων που πάντοτε παραμένουν νέοι και πρόθυμοι στην προσφορά.
Π. Μάριος Ρήγος
ΟΜΙΛΙΑ του σεβασμιοτάτου Αρχιεπισκόπου Κερκύρας κ.κ. Ιωάννη
Κάθε θρησκευτική λιτάνευση αποτελεί μια δημόσια έκφραση πίστης προς τον Θεό, το Σωτήρα Ιησού Χριστό, την Παναγία και τους Αγίους. Σήμερα, κατά το έθιμο της λατινικής καθολικής παράδοσης, λιτανεύαμε στους δρόμους της πόλης μας τον ίδιο τον Ιησού παρόντα στην Αγία Ευχαριστία.
Κάθε χρόνο επιλέγομε ένα θέμα που έχει σχέση με την Αγία Ευχαριστία. Φέτος το θέμα αυτής της Λιτανείας είναι: «Η Θεία Ευχαριστία σύνδεσμος ενότητας και αγάπης».
Η Αγία Γραφή εκφράζει αυτήν την ενότητα των χριστιανών με το Χριστό και μεταξύ των με διάφορες εικόνες. Μια από αυτές είναι αυτή που μας αναγγέλθηκε σήμερα στο Άγιο Ευαγγέλιο: Ο Χριστός είναι η Άμπελος και οι χριστιανοί είναι τα κλήματα. Ο ίδιος χυμός της ζωής κυκλοφορεί στο κλήμα και στα κλαδιά. Οι χριστιανοί συμμετέχουν στην ίδια τη ζωή του Αναστημένου Χριστού. Οι χριστιανοί είναι τόσο ενωμένοι με το Χριστό και μεταξύ τους, ώστε η ίδια η ζωή του Αναστημένου Χριστού να τους αναζωογονεί. Μία άλλη εικόνα που εκφράζει με δύναμη αυτήν την ενότητα, είναι αυτή του σώματος, όπως μας την παρουσιάζει ο Απόστολος Παύλος: ο Χριστός είναι η κεφαλή και εμείς τα μέλη του. Όλοι μαζί αποτελούμε ένα ενιαίο σώμα, το σώμα του Χριστού, το σώμα της Εκκλησίας.
Αυτή η βαθιά ενότητα των χριστιανών με το Χριστό και μεταξύ των φανερώνεται και πραγματοποιείται με ένα μοναδικό τρόπο στο ιερό Μυστήριο της Αγίας Ευχαριστίας.
Ένα πρωτοχριστιανικό κείμενο, η «Διδαχή των Αποστόλων», όταν αναφέρεται στην Αγία Ευχαριστία, έτσι εκφράζεται:
«Όπως αυτός ο άρτος ήταν σκορπισμένος πάνω στα όρη και συνάχτηκε και έγινε ένας, έτσι ας συναχτεί και η εκκλησία σου από τα πέρατα της γης στη βασιλεία σου».
Στη Θεία Λειτουργία κατά το Ρωμαϊκό τυπικό της Καθολικής Εκκλησίας προσευχόμαστε: «Κύριε, αξίωσε εμάς, που τρεφόμαστε με το Σώμα και το Αίμα του Υιού σου, πλήρεις από το Πνεύμα του το Άγιο, να είμαστε όλοι εν Χριστώ ένα σώμα και ένα πνεύμα».
Αυτή η λειτουργική δέηση εκφράζει τη βαθιά πίστη της Εκκλησίας: η Αγία Ευχαριστία είναι το κατ' εξοχήν μυστήριο της ενότητας-κοινωνίας όλων των βαπτισμένων. Από την Ευχαριστία πηγάζει η Εκκλησία ως κοινωνία προσώπων. Σ’ αυτό το ιερό Μυστήριο βιώνουμε την βαθιά εμπειρία ότι δεν ζούμε εγωκεντρικά και ατομικιστικά την πίστη μας, αλλά τη ζούμε ως μέλη ενός σώματος που ταυτόχρονα είναι Σώμα Χριστού και Εκκλησία.
Γι’ αυτό το λόγο η Ευχαριστία αποτελεί το κατ’ εξοχήν μυστήριο της αγάπης του Θεού για εμάς, έτσι ώστε στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες αυτή ονομαζόταν απλώς Αγάπη. Η κατεξοχήν ΑΓΑΠΗ. Ο Χριστιανός, συμμετέχοντας σ’ αυτό το Μυστήριο της Αγάπης, δεν μπορεί παρά να γίνει αλληλέγγυος με κάθε άνθρωπο και να μεταμορφωθεί, με τη σειρά του, σε ζωντανό σημείο και φορέα της αγάπης του Θεού μέσα στην πονεμένη ανθρωπότητα.
Επειδή η Αγία Ευχαριστία είναι το ιερό Μυστήριο που εκφράζει την πλήρη κοινωνία πίστεως μεταξύ των χριστιανών, από τη στιγμή που δυστυχώς, μεταξύ εμάς των χριστιανών υπάρχουν ακόμα διαφορές, δεν μπορούμε να τελέσουμε από κοινού αυτό το Μυστήριο.
Ωστόσο, ο λόγος ύπαρξης του οικουμενικού διαλόγου μεταξύ Καθολικών και Ορθοδόξων έχει ακριβώς αυτόν το σκοπό, να φτάσουμε κάποτε να τελούμε μαζί την Θεία Ευχαριστία, να φτάσουμε στο «κοινό ποτήριον».
Στην πρόσφατη συνάντησή τους στα Ιεροσόλυμα, στην Κοινή Διακήρυξη, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Πάπας Ρώμης Φραγκίσκος, ενώ αναγνωρίζουν ότι οι δύο Εκκλησίες δεν έχουν φθάσει στο σκοπό τους, δηλαδή αυτόν της πλήρους κοινωνίας, επαναβεβαιώνουν την δέσμευσή τους να συνεχίσουν «βαδίζοντες από κοινού προς την ενότητα, για την οποία προσευχήθηκε ο Κύριος προς τον Πατέρα ίνα πάντες εν ώσιν». Επίσης, τονίζουν ότι προσβλέπουν με έντονη προσδοκία «εις την ημέρα, κατά την οποία θα μετάσχωμεν, τελικώς, από κοινού στο ευχαριστιακό δείπνο». Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Πάπας Φραγκίσκος βεβαιώνουν ότι «η πιστότης στον Κύριο απαιτεί αδελφική αγάπη και αληθή διάλογο». Επίσης, αναφέρουν ότι έχουν καθήκον να προσφέρουν κοινή μαρτυρία της αγάπης του Θεού προς όλους τους ανθρώπους και να συνεργαστούν στην υπηρεσία της ανθρωπότητας, ιδιαίτερα για την υπεράσπιση της αξιοπρέπειας του ανθρωπίνου προσώπου σε όλα τα στάδια της ζωής, της αγιότητας της οικογένειας θεμελιωμένης στον γάμο, της προωθήσεως της ειρήνης και του κοινού καλού. «Αποτελεί καθήκον μας να επιζητούμε την οικοδόμηση από κοινού μιας δίκαιης και ανθρώπινης κοινωνίας, στην οποία κανείς δεν θα αισθάνεται αποκλεισμένος και περιθωριοποιημένος».
Σήμερα, που σε διάφορα μέρη του κόσμου είναι σε έξαρση η μισαλλοδοξία, ο θρησκευτικός φανατισμός, η βία, η τρομοκρατία, ο βίαιος αποκλεισμός του άλλου, του διαφορετικού, σήμερα που το μίσος δηλητηριάζει τις καρδιές εκατομμυρίων συνανθρώπων μας, ας ενωθούμε με αυτούς τους φωτισμένους ανθρώπους, προφήτες της ειρήνης, της ενότητας και της αγάπης.
Ας ακούσουμε τα λόγια που ο Χριστός, λίγο πριν το μαρτυρικό του θάνατο, άφησε ως παρακαταθήκη στους μαθητές του: «Όπως εγώ σας αγάπησα, έτσι και εσείς να αγαπάτε ο ένας τον άλλο. Από αυτό θα γνωρίσουν οι άλλοι ότι είστε μαθητές μου, αν αγαπάτε ο ένας τον άλλο» (Ιω 13,34).
Μόνο έτσι ο κόσμος θα σωθεί από την καταστροφή.
+ Ιωάννης Σπιτέρης
Αρχιεπίσκοπος Κερκύρας
