Η 28η Σεπτεμβρίου αποτέλεσε μία μεγάλη στιγμή στην ιστορία του Αποστολικού Βικαριάτου. Ο Επίσκοπος μαζί με όλους τους ιερείς της Θεσσαλονίκης επισκέφθηκε την Αλεξανδρούπολη για να εγκαινιάσουν την ανακαινισμένη Μονή των Φραγκισκανών Κοινοβιακών Μοναχών που μαζί με το Ναό της Αλεξανδρούπολης αποτελούν δύο από τα σημαντικότερα και αρχαιότερα μνημειακά οικοδομήματα στην καρδιά της πόλης.
Θα ήταν χρήσιμο να υπενθυμίζαμε στους αναγνώστες μερικά ιστορικά στοιχεία για τα δύο αυτά μνημεία και την ιστορία των καθολικών της πόλης. Χρησιμοποιώντας τη στήλη «Ιστορικές αναδρομές» του έγκριτου περιοδικού «Ιατρικές ώρες» τ. 5, Δεκέμβριος 2008 σ. 320-349, του Ιατρικού Συλλόγου Έβρου, αλιεύσαμε και αναφέρουμε για την ιστορία: «Η απόφαση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας να συνδέσουν σιδηροδρομικά την Αδριανούπολη με το Αιγαίο και η επιλογή του Δεδέαγατς (παλαιά ονομασία της Αλεξανδρούπολης) ως καταληκτικού σημείου αυτής της σιδηροδρομικής γραμμής, έγινε η αφορμή να φθάσουν από τους πρώτους στον τόπο αυτό εκτός των άλλων, Γάλλοι, Ιταλοί και Αυστριακοί υπάλληλοι και εργάτες της Γάλλο – Ελληνικής Εταιρείας Σιδηροδρόμων. Αργότερα με την λειτουργία του σιδηροδρόμου και του λιμανιού και την μεγάλη εμπορική κίνηση που παρουσίαζε η νέα πόλη, ήρθαν και εγκαταστάθηκαν πολλά Προξενεία Ευρωπαϊκών χωρών αλλά και αντιπρόσωποι ναυτιλιακών, ασφαλιστικών και τραπεζικών ομίλων από ενδιαφερόμενα κράτη της Ευρώπης. Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν να δημιουργηθεί στο Δεδέαγατς μία μεγάλη κοινότητα καθολικών, η οποία, μαζί με τις άλλες κοινότητες που αναπτύχθηκαν συγχρόνως (Χριστιανική, Οθωμανική, Αρμενική, Εβραϊκή κ.λ.π.), έπαιξε σημαντικό ρόλο στην οικονομική, πνευματική και κοινωνική ανάπτυξη της μικρής νέας πόλης και της μετεξέλιξής της σε μεγάλο εμπορικό και διαμετακομιστικό κέντρο της τότε ευρύτερης περιοχής.
|
|
|
Την πνευματική φροντίδα των πρώτων καθολικών ανέλαβαν οι Φραγκισκανοί Conventuali (Κοινοβιακοί) του Κάραγατς (σημερινή Ορεστιάδα). Με την πάροδο του χρόνου, με τη διεύρυνση του αριθμού των καθολικών και την ολοκλήρωση της οργάνωσής τους, προχώρησαν στην ίδρυση ανεξάρτητης κοινότητας Καθολικών στην Αλεξανδρούπολη με ξεχωριστό ναό στο όνομα του Αγίου Ιωσήφ και ξεχωριστά σχολεία για τα παιδιά τους. Οι «Φραγκολεβαντίνοι» μεταφέρουν στη νέα πόλη μαζί με τις οικογένειές τους και την ευρωπαϊκή κουλτούρα τους, με αποτέλεσμα να μετατρέψουν τον μικρό οικισμό γύρω από το λιμάνι και τον σιδηροδρομικό σταθμό, σε μια σύγχρονη ευημερούσα μικρή πολιτεία, με τον ευρωπαϊκό χαρακτήρα να επισκιάζει τον ανατολίτικο που είχε μέχρι τότε η περιοχή.
|
|
|
Από τα πρώτα κτίρια που ανεγείρουν είναι ο Καθολικός Ναός του Αγίου Ιωσήφ, ο οποίος σώζεται μέχρι σήμερα στη γωνία των οδών Ελ. Βενιζέλου και Κομνηνών. Η ανέγερση αυτού του ναού, που είναι χτισμένος στον τύπο της Βασιλικής, ξεκίνησε το 1896 και ολοκληρώθηκε το 1901. Πρόκειται για περικαλλή ενοριακό ναό, από λαξεμένη πέτρα, τρίκλιτο, με πλούσια εσωτερική διακόσμηση. Το επίσημο επισκοπικό διάταγμα ίδρυσής του εκδόθηκε στην Κωνσταντινούπολη, στις 28 Οκτωβρίου 1898, από τον Αποστολικό Τοποτηρητή Α. Bonneti. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και της Βουλγαρικής Κατοχής, η καθολική κοινότητα γνώρισε τη βαρβαρότητα των Βουλγάρων, ενώ καταστράφηκε μέρος της εκκλησίας. Μετά τη λήξη του πολέμου, στις 14 Φεβρουαρίου 1919, οι εφημέριοι του «Αγίου Ιωσήφ» προσέφυγαν στη μικτή Ιταλό – Βουλγαρική επιτροπή διαιτησίας, διεκδικώντας αποζημίωση. Με αλλεπάλληλους δικαστικούς αγώνες δικαιώθηκαν εν μέρει το 1929. Το 1938 διέμεναν στην Αλεξανδρούπολη μόλις 110 καθολικοί. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, λόγω της αποχώρησης των μοναχών, υπεγράφη στις 14 Σεπτεμβρίου 1966 μία σύμβαση μεταξύ του Καθολικού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Τοποτηρητή του Αποστολικού Βικαριάτου Θεσσαλονίκης, με την οποία ο ναός παραχωρήθηκε στο Αποστολικό Βικαριάτο. Το 1946 την πνευματική εξυπηρέτηση της μικρής πλέον κοινότητας ανέλαβαν οι Λαζαριστές της Καβάλας έως και το 1981. Έκτοτε ο καθολικός ναός εξυπηρετείται από τους Λαζαριστές της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι τελούν τη Θεία Λειτουργία δύο φορές το μήνα.
|
|
|
Μαζί με την ανέγερση του Καθολικού Ναού, παραπλεύρως αυτού και στην βόρεια πλευρά του, αναγέρθηκε την ίδια χρονιά (1896) η Ιερά Μονή των ππ. Φραγκισκανών, αποτελούμενη από υπόγειο, υπερυψωμένο ισόγειο, πρώτο όροφο και σοφίτα (δώμα), επί της οδού Κομνηνών και επί οικοπέδου εκτάσεως 344 τ.μ., η οποία αποτελούσε την κατοικία των μοναχών της κοινότητας. Το 1955 στεγάσθηκε στο κτίριο αυτό η Εμπορική Σχολή (Γυμνάσιο), και αργότερα το Οικονομικό Γυμνάσιο μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970. Έκτοτε και μέχρι το καλοκαίρι του 2007 στο κτίριο αυτό είχε την έδρα της η Τοπική Εφορεία προσκόπων Αλεξανδρούπολης και το 2ο Σύστημα Προσκόπων Αλεξανδρούπολης».
Σε μία οικονομικά δύσκολη περίοδο, το Αποστολικό Βικαριάτο ανταποκρινόμενο στα αιτήματα των καθολικών της πόλης, αλλά αναγνωρίζοντας και τους κινδύνους που απειλούσαν τους περαστικούς από την αποκόλληση τμημάτων της στέγης της Μονής, έκανε μία μεγάλη θυσία για να ξεκινήσει και για να παραδώσει μέσα σ’ ένα σύντομο διάστημα ένα έργο, που κατά γενική ομολογία εξωράισε και αναβάθμισε ολόκληρη την περιοχή.
|
|
|
Εκδόθηκε οικοδομική άδεια για την ανακαίνιση του κτιρίου και την αλλαγή χρήσης του. Εκτελέστηκαν εργασίες καθαίρεσης όλων των παλαιών διαχωριστικών και των σοβάδων. Ενισχύθηκε ο φέροντας οργανισμός του κτιρίου με τη τοποθέτηση μεταλλικών υποστυλωμάτων και δοκών, αντικαταστάθηκαν οι σκεπές και τοποθετήθηκαν νέα δάπεδα και διαχωριστικά μαζί με όλες τις απαραίτητες νέες ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις (θέρμανση, ύδρευση, ηλεκτρολογικά). Αντικαταστάθηκε η παλαιά εσωτερική ξύλινη σκάλα με νέα μεταλλική με μαρμάρινα πατήματα. Αντικαταστάθηκαν, τέλος, όλα τα εξωτερικά κουφώματα και τοποθετήθηκαν νέα εσωτερικά. Εκτός από τα πλήρως ανακαινισμένα διαμερίσματα του διώροφου κτιρίου με σοφίτα, ανακαινίστηκε και ο χώρος διαμονής του ιερέα και διαμορφώθηκε μια μικρή αίθουσα για τους ενορίτες.
Πριν από την παράδοση του έργου και τα εγκαίνια – ευλογία, προηγήθηκε η Θεία Λειτουργία, στο τέλος της οποίας ο Επίσκοπος ευχαρίστησε όλους εκείνους που άμεσα ή έμμεσα συνέβαλαν στην πραγματοποίηση αυτού του έργου. Κατ’ αρχήν τον μηχανικό κ. Αιμίλιο Βακιάνη και τους συνεργάτες του που για έναν ολόκληρο χρόνο επισκέπτονταν σχεδόν καθημερινά το έργο, παρακολουθώντας όλες τις φάσεις της ανακαίνισης. Χαριτολογώντας ο Επίσκοπος ανέφερε πως υπήρξε τέτοιος ο επαγγελματισμός και η συνέπεια του κ. Βακιάνη, που για πρώτη φορά μετά από τόσα έργα που έχει ξεκινήσει ως Αρχιεπίσκοπος τόσο στην Κέρκυρα όσο και στη βόρειο Ελλάδα, υπήρξε ο πρώτος που δεν συνέβαλε στο να… ανεβάσει το ζάχαρό του!
|
|
|
Ο Επίσκοπος ευχαρίστησε τον μηχανικό και καθηγητή στα ΤΕΙ Σερρών κ. Σους Ισσάμ για όλες τις φροντίδες και τις θυσίες του και για τα ταξίδια που πραγματοποίησε για να ελέγξει την πρόοδο των εργασιών για λογαριασμό του Αποστολικού Βικαριάτου. Ακολούθως ο Επίσκοπος συνοδευόμενος από τους ιερείς του και μερικούς από τους εργαζομένους ευλόγησε το κτίριο, τα διάφορα μικρά διαμερίσματα, αλλά κυρίως το διαμέρισμα που προορίζεται για κατοικία του ιερέα, καθώς και το χώρο συναντήσεως των πιστών. Όλοι θαύμασαν τους χώρους κι ευχαρίστησαν τον π. Γιάννους Ζβολίνσκυ για την ευχάριστη έκπληξη που επεφύλαξε, έχοντας εξοπλίσει τους δύο αυτούς χώρους χωρίς να το γνωρίζει κανείς.
|
|
|
Επιτέλους η Αλεξανδρούπολη απέκτησε έναν χώρο όπου ο ιερέας θα μπορεί να μένει μετά τη Θεία Λειτουργία και να μην χρειάζεται να επιστρέφει αμέσως στη Θεσσαλονίκη, αλλά και έναν χώρο, όπου οι πιστοί της περιοχής, έλληνες και ξένοι θα μπορούν να συγκεντρώνονται και να καλλιεργούν τις σχέσεις τους. Για άλλη μία φορά, κλείνοντας την όμορφη αυτή εκδήλωση, ο Αρχιεπίσκοπος ανέφερε πως αυτό αποτελεί και το τελευταίο έργο της θητείας του και ότι συνέχεια τώρα θα έχει ο διάδοχός του, αλλά ο κόσμος χαμογέλασε όλο νόημα, γνωρίζοντας ότι δεν θα αργήσει σύντομα να ξεφυτρώσει κάτι καινούργιο.
