Από αυτόν μαθαίνουμε την εσωτερική ενδοσκόπηση και την αναζήτηση του Θεού μέσω της λογικής και της πίστεως. Αλλά ο Άγιος Αυγουστίνος, του οποίου η Εκκλησία επιτελεί τη μνήμη στις 28 Αυγούστου, μας διδάσκει επίσης να αναγιγνώσκουμε την ιστορία υπό το φως της Πρόνοιας του Θεού. Ο νέος Ηγούμενος της Επαρχίας Ιταλίας του Τάγματος των Αυγουστινιανών Μοναχών λέει: «Ο Αυγουστίνος είναι πολύ σημαντικός για τον σημερινό άνθρωπο».
«“Πατέρες της Εκκλησίας” δικαίως καλούνται εκείνοι οι Άγιοι οι οποίοι, με τη δύναμη της πίστεως, το βάθος και τον πλούτο των διδασκαλιών τους, κατά τους πρώτους αιώνες αναγέννησαν την Εκκλησία και την στήριξαν σημαντικά». Έτσι έγραφε ο Ιωάννης-Παύλος Β΄ στην Αποστολική Επιστολή “Patres Ecclesiae” (“Οι Πατέρες της Εκκλησίας”). Και ακριβώς ένας από τους Πατέρες της Εκκλησίας είναι ο Άγιος Αυγουστίνος, Επίσκοπος Ιππώνας, ο οποίος με την ποιμαντική του διακονία και τα έργα του συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη της χριστιανικής διδασκαλίας.
Ο Άγιος Αυγουστίνος ως ποιμένας
Εάν με την εμπειρία της ζωής του, ο Αφρικανικός ιεράρχης διδάσκει την οδό της εσωτερικότητας για να βρούμε τον Θεό και να κατανοήσουμε τον λόγο Του με την πίστη και την λογική, ταυτόχρονα μέσα από διάφορα γραπτά απαντά επίσης στα μεγάλα ερωτήματα του ανθρώπου για την ύπαρξη, για την καλοσύνη και το κακό, για την ιστορία. Και είναι πολλές οι ομιλίες στις οποίες ο Αυγουστίνος ασχολείται με τα τρέχοντα θέματα, επιπλήττει τους πιστούς του για τα ειδωλολατρικά έθιμα, τους βοηθά να αναγνώσουν την πραγματικότητα υπό το φως του Ευαγγελίου. Ως ποιμένας, για 35 χρόνια, οδηγεί την Επισκοπή του στη χριστιανική ορθοδοξία και, λόγω της “episcopalis audientiae”, πρέπει να επιλύσει εκείνες τις αστικές διαφορές που οι πολίτες της Ιππώνας του υποβάλλουν ως διαιτητής διαφορών, κάτι που τον φέρνει ακόμη πιο κοντά στον λαό του· πλήθη ειδωλολατρών και Χριστιανών στρέφονται σε αυτόν ως σε έναν διαιτητή. Όλα αυτά τον οδηγούν να διαχειρίζεται συγκεκριμένα προβλήματα και να αντιμετωπίζει σταδιακά τις αιρέσεις και τα θεολογικά ζητήματα, ενώ τα κηρύγματά του μαγεύουν το κοινό τόσο πολύ που τον κρατούσαν να τους μιλάει για ώρες.
Η Θεία Πρόνοια μέσα στην ιστορία
Σε ώριμη ηλικία, μεταξύ των ετών 413-426, ο Αυγουστίνος έγραψε την “Πόλη του Θεού”, προσφέροντας μια ανάγνωση της ιστορίας μέσω του φακού της Καθολικής πίστεως. Στα 22 βιβλία που το απαρτίζουν, ο κόσμος περιγράφεται ως ο καρπός της «γήινης πόλης», που χαρακτηρίζεται από την αμαρτία και την αγάπη προς τον εαυτό μας, και από την «ουράνια πόλη», έναν τόπο χάριτος και αγάπης του Θεού. Αλλά για τον Επίσκοπο της Ιππώνας, σε όλους τους πολιτισμούς υπάρχουν άνθρωποι που ανήκουν στη μία ή την άλλη. Επιπλέον, βλέποντας τη Θεία Πρόνοια να καθοδηγεί ολόκληρη την ιστορία, κάθε γεγονός και κάθε προσωπική ιστορία φωτίζεται με νόημα. Ο Αυγουστίνος στην “Πόλη του Θεού” προβαίνει σε μια φιλοσοφική, θεολογική και πολιτική περίσκεψη. Ο π. Ιουστίνος Casciano, Ηγούμενος της Επαρχίας Ιταλίας των Αυγουστινιανών Μοναχών, εξηγεί τι μπορούμε να αντλήσουμε από αυτό το έργο σήμερα:
Απ. – “Η Πόλη του Θεού” γράφτηκε από τον Αυγουστίνο όταν η Ρώμη έπεσε στα χέρια των Γότθων. Αυτό το πραγματικά κοσμοϊστορικό γεγονός συγκλόνισε πολύ τους ανθρώπους, τις συνειδήσεις των ανθρώπων της εποχής εκείνης, και προκάλεσε την κατηγορία εναντίον των Χριστιανών ότι αυτοί ήταν η αιτία της καταστροφής της πόλης της Ρώμης, της αιώνιας πόλης. Και ο Αυγουστίνος θέλει, γράφοντας την “Πόλη του Θεού”, να απαντήσει ακριβώς σε αυτές τις κατηγορίες. Και λέει ότι δεν είναι λόγω του Χριστιανισμού που η Ρώμη έγινε αδύναμη και έπεσε στα χέρια των βαρβάρων, αλλά είναι λόγω της ηθικής παρακμής, της διαφθοράς των ηθών, που η Ρώμη έχασε τη λάμψη και το μεγαλείο της. Έγινε αδύναμη λόγω του ανθρώπου, ο οποίος ακολούθησε τα πάθη του περισσότερο από τη νοημοσύνη του, το αιώνιο πεπρωμένο του. Νομίζω ότι είναι ενδιαφέρον να αναλογιστούμε την τρέχουσα κατάσταση του κόσμου, το γεγονός ότι βιώνουμε αυτήν την κρίση της παγκόσμιας επιδημίας που έχει επηρεάσει όλους τους λαούς. Η περίσκεψη του Αυγουστίνου μπορεί να είναι πολύ ενδιαφέρουσα για να έχουμε ένα όραμα για την ιστορία του κόσμου, όπου ο Χριστιανισμός μπορεί να δώσει πάρα πολύ φως, όπου η χριστιανική πίστη μπορεί να προσφέρει πολλές διεξόδους.
Ερ. – Πώς θα απευθυνόταν ο Αυγουστίνος στον σημερινό κόσμο;
Απ. – Πρέπει να πω ότι ο Αυγουστίνος μιλάει πολύ στον σημερινό άνθρωπο. Ο σύγχρονος άνθρωπος τον αισθάνεται πολύ κοντά του. Απέχει περισσότερο από 1.600 χρόνια, αλλά η γλώσσα του, ο τρόπος με τον οποίο εκφράζεται και επεμβαίνει, τον καθιστά πολύ, πάρα πολύ επίκαιρο. Πιστεύω ότι ο Αυγουστίνος μιλά, προπάντων, σε ανθρωπολογικό επίπεδο, μιλά στην καρδιά των ανθρώπων, στην ανάγκη τους για ευτυχία, για ασφάλεια. Νομίζω ότι θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να τον ακούγαμε να μιλάει ή να γράφει στη σημερινή κοινωνία. Και εναπόκειται σε εμάς τους Αυγουστινιανούς Μοναχούς να τον κάνουμε ζωντανό, επίκαιρο, στην κοινωνία μας.
Ερ. – Εσείς πρόσφατα εκλεγήκατε Ηγούμενος της Ιταλικής Επαρχίας των Αυγουστινιανών Μοναχών. Ποιες είναι οι προτεραιότητες των ιταλικών Αυγουστινιανών κοινοτήτων;
Απ. – Να αφουγκράζεται, να αισθάνεται μαζί με την Εκκλησία και να βαδίζει μαζί με την Καθολική Εκκλησία. Ο Αυγουστίνος, μετά τη μεταστροφή του, υπήρξε μεγάλος ποιμένας, ο οποίος ήταν πολύ προσεκτικός σε όλα τα προβλήματα της κοινωνίας και της Εκκλησίας της εποχής του. Και αυτός, κατά κανόνα, στα γραπτά του, μας δίνει ακριβώς αυτή τη διδασκαλία: να βάζουμε πρώτα τις ανάγκες της χριστιανικής κοινότητας και να αφήσουμε κατά μέρος μια νόμιμη ανάγκη για έρευνα, στοχασμό, μελέτη, αρκεί στην πρώτη θέση να βρίσκεται η αναγκαιότητα της αγάπης. Επομένως, θέλουμε, ως Αυγουστινιανοί, να έχουμε αυτήν την προτεραιότητα: να βοηθήσουμε τον Πάπα, να βοηθήσουμε τους Επισκόπους, να πορευθούμε μαζί με την Καθολική Εκκλησία στην αποστολή του ευαγγελισμού του κόσμου στον οποίο ζούμε.
Ερ. – Πώς αντιμετωπίζει η Αυγουστινιανή Επαρχία Ιταλίας αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή της ιστορίας;
Απ. – Με τη διακήρυξη του Ευαγγελίου, τόσο με τον λόγο όσο και με το βίωμα. Όμως όχι μια διακήρυξη του Ευαγγελίου που την κάνουμε μόνοι μας, αλλά που γίνεται μαζί με τη θρησκευτική κοινότητα. Το χάρισμά μας είναι προπάντων αυτό της κοινωνίας: οι Μοναχοί ζούμε από κοινού, βοηθούμε ο ένας τον άλλον, προσπαθούμε να πορευόμαστε ενωμένοι στην πίστη, την προσευχή, τη διακονία, προκειμένου να κηρύξουμε το Ευαγγέλιο με μία καρδιά και μία ψυχή. Είναι ένα δύσκολο ιδανικό, επειδή η από κοινού ζωή είναι μια παλέστρα, είναι μια συνεχής προπόνηση, ένας συνεχής αγώνας, για να ξεπεραστούν οι διαφορές και να μετατραπούν οι ατομικότητες σε πλούτο, να ξεπεραστούν δυσκολίες που μπορεί να αφορούν τον χαρακτήρα ή τη διαφορετική πολιτισμική προέλευση, καθιστώντας αυτές τις διαφορές ένα πλεονέκτημα. Και αυτό είναι δυνατόν με το δώρο της αγάπης. Η αγάπη πάνω απ’ όλα. Έχουμε μεγάλες εκκλησίες στην Ιταλία, όπως τον προσκυνηματικό ναό της Αγίας Ρίτας στην Κάσια, έχουμε μεγάλες ενορίες, όπως στο Μιλάνο ή στη Ρώμη ή σε άλλες πόλεις. Εμείς δεν ξεχωρίζουμε για ένα συγκεκριμένο αποστολάτο. Πολλοί από εμάς είναι καθηγητές, έχουμε ένα μεγάλο κέντρο πολιτισμού όπως είναι το Augustinianum στη Ρώμη, έχουμε ένα άριστο ιατρικό κέντρο στην επαρχία του Μπάρι. Αυτό που μας διακρίνει είναι προπάντων να ευαγγελίζουμε μαζί, ως κοινότητα.
Ερ. – Πώς βλέπετε το μέλλον των Αυγουστινιανών κοινοτήτων στην Ιταλία;
Απ. – Είναι σίγουρα ένα μέλλον με πολλές δυσκολίες, κυρίως λόγω της έλλειψης κλήσεων, οπότε το πιο σημαντικό και επείγον είναι να προσεγγίσουμε τους νέους, να περπατήσουμε μαζί με τους νέους, να αναγγείλουμε τον Ιησού στις νέες γενιές και να ζητήσουμε με την αδιάκοπη προσευχή το δώρο νέων και αγίων κλήσεων στη μοναστική και ιερατική ζωή. Δεν θα θέλαμε να κλείσουμε τα μοναστήρια, θα θέλαμε, με τη βοήθεια του Θεού, να ανοίξουμε νέες πραγματικότητες. Ωστόσο, αυτό είναι σαφές, μπορεί να γίνει μόνο μέσω των νέων κλήσεων, χωρίς να ξεχνάμε ότι πορευόμαστε μαζί με οικογένειες, μαζί με τους λαϊκούς. Εμείς είμαστε ένα με τους λαούς και τις αυγουστινιανές οικογένειές των που ζουν στα περιβάλλοντά μας. Οι δυσκολίες της Εκκλησίας είναι οι δικές μας δυσκολίες.
Ερ. – Υπάρχει μια φράση, μια σκέψη, του Αγίου Αυγουστίνου που, κατά τη γνώμη σας, θα μπορούσε να είναι το σύνθημα της Ιταλικής Αυγουστινιανής Επαρχίας για τα επόμενα χρόνια;
Απ. – Φυσικά, πολλές φράσεις έρχονται στο μυαλό μου. Μία αφορά τη λογική και την πίστη: «Πίστεψε για να κατανοήσεις και να κατανόησε για να πιστέψεις». Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να ενώνουμε όλο και περισσότερο όλες τις δεξιότητες της επιστήμης, της τεχνολογίας, της ανθρώπινης νοημοσύνης, αλλά εν τη πίστη. Μόνο αν είμαστε σε θέση να έχουμε αυτά τα δύο φτερά, την ανθρώπινη εφευρετικότητα και την πίστη στον Θεό, μπορούμε πραγματικά να πετάξουμε. Εάν λείπει ένα από αυτά τα δύο φτερά, υπάρχει ο κίνδυνος να παραμείνουμε στο έδαφος και να μην μπορέσουμε να σηκωθούμε. Και μου αρέσει επίσης η φράση για τη Χάρη του Θεού. Να συνδυάζουμε την ανθρώπινη ελευθερία και τη Χάρη του Θεού, επομένως να κάνεις ό,τι μπορείς με τις δικές σου δυνάμεις, αλλά πάνω απ’ όλα να εμπιστεύεσαι στη Χάρη του Θεού με την προσευχή. Πιστεύω ότι ο Άγιος Αυγουστίνος είναι πραγματικά ικανός να ενώνει πάντοτε αυτές τις πραγματικότητες μεταξύ τους. Είναι ο διδάσκαλος της Χάριτος, αλλά είναι επίσης και ο διδάσκαλος της ελευθερίας.
————————-
Πηγή: Vatican News
Μετάφραση: π.Λ/kantam
