Ο, αρμενικής καταγωγής, Καπουκίνος Ιεράρχης C G Zohrabian, ο ιδρυτής της Αρμενικής Καθολικής Εξαρχίας στην Ελλάδα, δεν είναι γνωστός στην εποχή μας, παρόλο που ο Μάρκος Ρούσσος-Μηλιδώνης έχει παρουσιάσει το έργο του στο βιβλίο «Φραγκισκανοί Καπουκίνοι» και ο Σπύρος Γαούτσης έκανε πέρυσι σχετική ομιλία, για τη δράση του στην Κέρκυρα.
Όμως η απόφαση του Πάπα Φραγκίσκου, την 24-1-2024, να αναγνωρίσει τις «ηρωικές αρετές» του, πρώτο στάδιο στη διαδικασία αγιοκατάταξης, είναι αφορμή να παραθέσουμε κάποια βιογραφικά στοιχεία του προστάτη των Ελλήνων της Τραπεζούντας και των Αρμενίων όπου γης!
Γεννήθηκε ως πέμπτο από τα οχτώ παιδιά ,της πιστής οικογένειας του Βαρτάν και της Σάρας, στο Ερζερούμ της Ασιατικής Τουρκίας, μπήκε στο δοκίμιο του Τάγματος και σπούδασε Φιλοσοφία και Θεολογία στην Κωνσταντινούπολη. Χειροτονήθηκε το 1904 και επέστρεψε στη γενέτειρα, όπου παρέμεινε ως το 1914. Φεύγοντας είχε ιδρύσει εκκλησία, ορφανοτροφείο και σχολεία όλων των βαθμίδων.
Η επιστροφή του στην Κωνσταντινούπολη, με απόφαση των Ανωτέρων του, τον γλύτωσε από τη σφαγή της κοινότητάς του. Δίδαξε στα σχολεία του Αγίου Ιωσήφ των Χριστιανικών Σχολών και του Αγίου Αλοϋσίου των Γάλλων, που σύντομα υπέφεραν από τους διωγμούς των Νεότουρκων.
Το διάστημα 1916-23 εργάστηκε και ως εκπαιδευτικός, μεταξύ των Ελλήνων της Ανατολής, επισκεπτόταν τουρκικά στρατόπεδα κρατουμένων και ήταν υπεύθυνος της καθολικής εκκλησίας της Τραπεζούντας. Μοίραζε τα χρήματά του από τα μαθήματα και όσα λάβαινε από τη Ρώμη για να βοηθήσει διωκόμενους Έλληνες και Αρμένιους, ιδιαίτερα χήρες και ορφανές κοπέλες και έκρυψε λειτουργικά σκεύη ορθόδοξων εκκλησιών, που του παρέδιδαν για φύλαξη οι αναχωρούντες, λόγω διωγμών, Έλληνες. Το 1923 συνελήφθη, γιατί βοηθούσε τους Έλληνες και καταδικάσθηκε σε θάνατο δια απαγχονισμού. Τελικά, μετά από διπλωματικές προσπάθειες της Αγίας Έδρας, απελάθηκε στην Ελλάδα, αφού πέρασε φρικτά βασανιστήρια…
Περνώντας από την Κωνσταντινούπολη, πριν φθάσει στην Αθήνα, έκανε επαφές με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και προξενικές αρχές κρατών, για να μπορέσει να ενημερώσει έγκυρα την ελληνική κυβέρνηση, συναντώντας τον Υπουργό Εξωτερικών Αλεξανδρή, για την τύχη των Ελλήνων κατοίκων της περιοχής και να ζητήσει να σταλούν πλοία για να τους μεταφέρουν στην Ελλάδα.
ΟΙ πρόσφυγες που βρίσκονταν πλέον στην Αθήνα του εξέφρασαν την ευγνωμοσύνη τους για τη βοήθεια που τους είχε προσφέρει, ο ίδιος δε φρόντισε, σε συνεννόηση με την κυβέρνηση, να παραλειφθούν από τη Μονή Καπουκίνων της Τραπεζούντας τα ορθόδοξα λειτουργικά σκεύη και να έρθουν στην Ελλάδα.
Αποδεχόμενος αίτημα του Καθολικού Αρχιεπισκόπου Κερκύρας πήγε στο νησί να βοηθήσει τους χιλιάδες Αρμένιους πρόσφυγες. Παρέμεινε στη χώρα μας από το 1923 ως το 1938, από το 1925 ως ο πρώτος Έξαρχος Αρμενίων της Ελλάδας, αποφεύγοντας να λάβει τον τίτλο του Επισκόπου για να μην προσβάλει την Ορθόδοξη Εκκλησία… Διέσχιζε, συνεχώς, όλη την Ελλάδα για να στηρίξει τους πρόσφυγες συμπατριώτες του στην εδώ εγκατάστασή τους Όμως κάποια στιγμή αντιμετώπισε την εχθρότητα της ελληνικής κυβέρνησης.
Αποφασίσθηκε από τον Αρμένιο Πατριάρχη να αναλάβει, ως Επίσκοπος στην Άνω Γκιζίρα της Τουρκίας, την περίοδο 1938-53. Εργάστηκε παραδειγματικά όπως πάντα, φροντίζοντας κλήρο και ποίμνιο και παραδίδοντας μαθήματα για ατελείωτες ώρες. Το 1949 «φιλοξενήθηκε» ξανά στις τουρκικές φυλακές… Τελικά το 1953 απελάθηκε στην Ιταλία, με απαγόρευση επιστροφής.
Με έδρα τη Ρώμη ανέλαβε πλέον λεπτές αποστολές, επισκεπτόμενος τις αρμενικές κοινότητες σε Ευρώπη και Λατινική Αμερική, ενώ, ήδη πάνω από 80 ετών, συμμετείχε στη Β΄ Σύνοδο του Βατικανού.
Τα τελευταία χρόνια του τα πέρασε στο Παλέρμο, όπου το 1965 έγραψε την αυτοβιογραφία του. Πέθανε στη Ρώμη αλλά η εξόδιος ακολουθία και η ταφή έγινε στο Παλέρμο, πόλη που τον εκτίμησε στα τελευταία χρόνια της ζωής του και προέτρεψε τις θρησκευτικές αρχές να ξεκινήσουν διαδικασία αγιοκατάταξης
Ο τίτλος του άρθρου είναι από πρόσφατο (2023) βιβλίο για τη ζωή του
Στοιχεία και Φωτογραφίες από τον ιστότοπο των Καπουκίνων της Ιταλίας
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΕΒΑΝΤΗΣ
Μέλος Συνοδικής Επιτροπής ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ
