Οικουμενική Διακήρυξη
για το νερό ως ανθρώπινο δικαίωμα και κοινό αγαθό
Οικουμενικό Συμβούλιο Χριστιανικών Εκκλησιών Βραζιλίας (CONIC)
Σύνοδος Ιεραρχίας Βραζιλίας (CNBB)
Σύνοδος Ιεραρχίας Ελβετίας (CES)
Ομοσπονδία Ελβετικών Προτεσταντικών Εκκλησιών (FSPC)
Ιερά Σύνοδος Καθολικής Ιεραρχίας Ελλάδος (ΙΣΚΙΕ)
Εμείς, οι Προτεσταντικές και Ρωμαιοκαθολικές εκκλησίες της Βραζιλίας, Ελβετίας και Ελλάδας– εκπροσωπούμενες από τους πνευματικούς αρχηγούς μας, εμπνευσμένες από τις τοπικές πρωτοβουλίες των κατά τόπους ενοριών μας, ενισχυμένες από τις διακηρύξεις των Εκκλησιών όλου του κόσμου σχετικά με τη διεθνή δεκαετίας δράσης (2005-2015) των Ηνωμένων Εθνών «Νερό για τη Ζωή».
1. Αναγνωρίζουμε
• Ότι το νερό είναι βασική προϋπόθεση για κάθε μορφή ζωής και χωρίς το νερό δεν υπάρχει ζωή. Η πρόσβαση ή μη στο νερό καθορίζει τη ζωή ή το θάνατο. Το νερό είναι δώρο του Θεού, που το προσφέρει σε όλους, ώστε να το χρησιμοποιήσουν υπεύθυνα για την πληρότητα της ζωής. Κατά συνέπεια το νερό είναι κοινό αγαθό, το οποίο δεν ιδιωτικοποιείται.
• Το νερό είναι ανθρώπινο δικαίωμα. Το «δικαίωμα σε επαρκή τρόφιμα» περιλαμβάνεται στη Παγκόσμια Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του 1948 (άρθρο 25) και στη Διεθνή Συνθήκη του ΟΗΕ για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτισμικά Δικαιώματα του 1966 (άρθρο 11). Κατά την έμπρακτη υλοποίηση των παραπάνω, πρέπει να ληφθούν υπόψη τα προβλήματα και οι ιδιαίτερες ανάγκες των γυναικών, σε πολλές χώρες οι γυναίκες και τα παιδιά, (ιδιαίτερα τα κορίτσια) έχουν την υποχρέωση να συλλέγουν το νερό με τις συνέπειες βέβαια για την υγεία των γυναικών από τα βαριά φορτία, ενώ, όσον αφορά τα νέα κορίτσια, αυτά στερούνται τη δυνατότητα φοίτησης στο σχολείο.
• Το νερό έχει σημασία πνευματική. Το νερό δεν είναι μόνο οικονομικό αγαθό. Έχει κοινωνική, πολιτιστική, ιατρική, θρησκευτική και μυστικιστική αξία. Μέσα στη Γένεση αναφέρεται ότι: «το Πνεύμα του Θεού έπνεε πάνω στα νερά» ( Γεν 1.2). Μέσω του Μωυσή ο Θεός εξασφάλισε στο λαό του όταν διέσχιζε την έρημο νερό. Για εμάς τους Χριστιανούς η συμβολική δύναμη του νερού βρίσκεται στο βάπτισμα. «Όποιος πιστέψει και βαπτιστεί θα σωθεί» (Μκ.16.16). Για πολλούς λαούς και πολιτισμούς το νερό έχει ιερή σημασία και μεγάλη αξία για τις κοινότητες, τις τελετουργίες, και τις παραδόσεις τους.
• Το νερό ολοένα και λιγοστεύει για πολλούς ανθρώπους. Η υψηλή κατά κεφαλή κατανάλωση του νερού, η αύξηση του πληθυσμού, η κακή διαχείριση, η σπατάλη, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η καταστροφή των δασών, εδαφών και υδάτινων αποθεμάτων, απαιτούν να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο νερό και να καθοριστούν προτεραιότητες για τον τρόπο που καταναλώνεται.
2. Απαιτούμε
• Το ανθρώπινο δικαίωμα για το νερό να αναγνωριστεί σε τοπικό και διεθνές επίπεδο όπως το δικαίωμα στα επαρκή τρόφιμα. Αυτό το δικαίωμα πρέπει να είναι σεβαστό από όλους τους τομείς της κοινωνίας και ιδιαίτερα από τα κράτη, τα οποία έχουν ιδιαίτερη ευθύνη σε αυτόν τον τομέα. Η «Γενική Παρατήρηση» Νο 15 της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτισμικά Δικαιώματα και οι «εθελοντικές οδηγίες για τη στήριξη τη σταδιακής υλοποίησης του δικαιώματος για επαρκή τρόφιμα στο πλαίσιο της παγκόσμιας ασφάλειας τροφίμων» (ιδιαίτερα η οδηγία 8c) που υιοθετήθηκαν από τη διεθνή κοινότητα στη FAO το Νοέμβριο του 2004, πρέπει να τεθούν άμεσα σε εφαρμογή χωρίς καθυστέρηση.
• Το νερό πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κοινό αγαθό. Το Κράτος πρέπει να αναλάβει την υποχρέωση να εγγυάται την πρόσβαση στο πόσιμο νερό σε όλο τον πληθυσμό. Αυτή η εγγύηση περιλαμβάνει τον καθορισμό προσιτής τιμής για το νερό, τη διάθεση των απαραίτητων τεχνικών και οικονομικών μέσων καθώς και την εμπλοκή των τοπικών συμβουλίων και κοινοτήτων στις αποφάσεις που τους αφορούν σχετικά με τη χρήση των διαθέσιμων υδάτινων πόρων. Η αντιμετώπιση του νερού ως κοινού αγαθού συνεπάγεται την υποχρέωση των κρατών να ρυθμίζουν τη χρήση των υδάτινων πόρων με ειρηνικά μέσα και με τρόπο ώστε το δικαίωμα να είναι σεβαστό και για τους πληθυσμούς των γειτονικών κρατών.
• Όσον αφορά στην κατανάλωση του νερού, θα πρέπει να καθοριστούν νομικές προτεραιότητες. Η πρώτη προτεραιότητα είναι η ικανοποίηση της δίψας ανθρώπων και ζώων και η διασφάλιση της παροχής νερού για τις παραγωγές τροφίμων. Αυτό προϋποθέτει μία πραγματική οικολογική πολιτική πρόληψης, στο πνεύμα της αλληλεγγύης μεταξύ τοπικών αρχών, χωρών και λαών.
• Το δικαίωμα στο νερό θα πρέπει να ρυθμιστεί οπωσδήποτε μέσω διεθνούς συνθήκης για το νερό η οποία πρέπει να υιοθετηθεί από τα Ηνωμένα Έθνη.
3. Αναλαμβάνουμε την υποχρέωση
• Να πείσουμε τις εκκλησίες, ενορίες, θεσμούς, οικουμενικές συγκεντρώσεις και εταίρους να στηρίξουν αυτή τη διακήρυξη και να προσευχηθούν για τους στόχους της΄.
• Μαζί με τις οργανώσεις και ΜΚΟ της Βραζιλίας, Ελβετίας και Ελλάδας, οι οποίες ενδιαφέρονται γι’ αυτά τα θέματα, να ευαισθητοποιήσουμε και εμείς και να κινητοποιήσουμε την κοινή γνώμη, τις πολιτικές δυνάμεις και τους πληθυσμούς των χωρών μας για τη στήριξη των θεμάτων που θίγονται σε αυτή τη διακήρυξη και να αντισταθούμε στην τάση της ιδιωτικοποίησης
• Να πιέσουμε της κυβερνήσεις των χωρών μας να εγγυηθούν μέσω κατάλληλων νόμων το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό, να κατοχυρώσουν το νερό ως κοινό αγαθό και να εργαστούν για τη σύνταξη μιας διεθνούς συνθήκης για το νερό, η οποία θα υιοθετηθεί από τα Ηνωμένα Έθνη.
• Η 22α Μαρτίου είναι η παγκόσμια μέρα για το νερό.
Η Ιερά Σύνοδος της Καθολικής Ιεραρχίας της Ελλάδας έχει συνυπογράψει το ανωτέρω κείμενο με πρωτοβουλία της Συνοδικής Επιτροπής Δικαιοσύνη και Ειρήνη
