Η νόμιμη και ασφαλής πρόσβαση στην Ευρώπη είναι το κλειδί για να τερματιστεί η μάστιγα της εμπορίας ανθρώπων
Η Ευρώπη δεν δικαιούται πλέον να στρέφει το βλέμμα και να αδιαφορεί απέναντι στη μάστιγα της εμπορίας ανθρώπων. Κάθε παιδί και ενήλικας, που είναι παγιδευμένος σε αυτή τη μορφή σύγχρονης δουλείας, η οποία πλαισιώνεται από φόβο, κακοποίηση και απειλές, είναι θύμα για όλη του τη ζωή.
Για πολλά θύματα εμπορίας ανθρώπων, η ιδέα της επιστροφής στην πατρίδα από την οποία δραπέτευσαν ή ακόμα και να σκοτωθούν είναι πιο φρικτή από την παραμονή στη σκλαβιά.
Για τα παιδιά που πέφτουν θύματα αυτής της μάστιγας, η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη. Μεγαλώνοντας σε συνθήκες ομηρίας, αλλοιώνεται η ζωή και η προσωπικότητά τους, καθώς η κατάσταση ομηρίας τους, μετατρέπεται σε «κανονική».
Η Ευρώπη πρέπει να δώσει ένα οριστικό τέλος σε αυτό. Οι ασφαλείς και σύννομοι δρόμοι προς την Ευρώπη μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην εξάλειψη αυτής της εγκληματικής δραστηριότητας!
«Στην Ευρώπη, οι περιπτώσεις των μη συνοδευόμενων ανηλίκων που εξαφανίστηκαν λίγες μέρες μετά την τοποθέτησή τους σε κέντρα υποδοχής προσέλκυσε πρόσφατα κάποια προσοχή και ενδιαφέρον από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Όμως οι περιπτώσεις αυτές είναι μόνο η κορυφή ενός τραγικού παγόβουνου, το οποίο η Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπίσει επειγόντως», δήλωσε ο Geneviève Colas, εμπειρογνώμονας της Κάριτας Ευρώπης στην εμπορία ανθρώπων.
Όταν αναγκάζονται να μεταναστεύσουν και να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, οι οικογένειες γίνονται ευάλωτες, καθώς χάνουν το προστατευτικό τους δίχτυ. Τα παιδιά που μεταναστεύουν, ιδιαίτερα όταν είναι μόνα, είναι περισσότερο ευάλωτα και πολύ συχνά πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης από διακινητές.
Μερικές φορές, οι ανθρωπιστικές οργανώσεις, όπως η Κάριτας, καταφέρνουν να προσεγγίσουν τα θύματα, αλλά η κινητικότητα των δικτύων διακίνησης στην Ευρώπη καθίσταται όλο και πιο ευέλικτη και αποτελεσματική. Χρειαζόμαστε περισσότερα νομικά όπλα, σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, για να δράσουμε γρήγορα και να σώσουμε τα θύματα της εμπορίας ανθρώπων.
«Δεν έτρωγα αρκετά. Με κρατούσαν χωρίς φαγητό για τρεις ή τέσσερις ημέρες. Δεν είχαν αφήσει τίποτα εκεί που με κρατούσαν, ούτε καν νερό. Έπινα νερό μόνο όταν πήγαινα στην τουαλέτα», μαρτυρεί η Ολίβια. Γεννήθηκε στο Τόγκο, μέλος μιας φτωχής οικογένειας. Εισήχθη παράτυπα στη Γαλλία όταν ήταν 13 ετών για να εργαστεί ως εσωτερική γκουβερνάντα (au-pair). Εκεί υπέστη κακοποίηση και βασανιστήρια προτού καταφέρει να ξεφύγει.
Η ιστορία της Ολίβια δεν είναι μοναδική. Υπάρχουν πολλές τρομακτικές ιστορίες όπως η δική της σε ολόκληρη την Ευρώπη. Κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Φόρουμ για τη Μετανάστευση και την Ειρήνη, που πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2017, ο Πάπας Φραγκίσκος δήλωσε στους παγκόσμιους ηγέτες ότι «είναι ηθικό καθήκον τους να υιοθετούν εθνικά και διεθνή νομικά όπλα και μέσα προκειμένου να προστατεύουν τους ανθρώπους από τους εγκληματίες αυτούς οι οποίοι πλουτίζουν εμπορευόμενοι ανθρώπους.
Με αφορμή το μήνυμα του Πάπα Φραγκίσκου, η Κάριτας Ευρώπης επαναλαμβάνει την έκκλησή της προς όλους τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων να εξασφαλίσουν ανοικτή, ασφαλή και νόμιμη πρόσβαση στην Ευρώπη, για να αποτρέψουν την περιττή και άδικη ταλαιπωρία απελπισμένων ανθρώπων που διακινδυνεύουν τη ζωή τους εγκαταλείποντας τα σπίτια τους για να έρθουν στην Ευρώπη.
Με την ενεργοποίηση περισσότερων νόμιμων καναλιών, οι ευρωπαίοι ηγέτες θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στον τερματισμό της κερδοφόρας δραστηριότητας των εμπόρων ανθρώπων. Υπάρχουν πολλά διαθέσιμα εργαλεία για να επιτευχθεί αυτό, όπως η χρήση ανθρωπιστικών κανόνων επανεγκατάστασης, κοινοτικών χορηγιών, ανθρωπιστικών διαδρόμων και οικογενειακής επανένωσης.
Κάριτας Ευρώπης
Μήνυμα της Geneviève Colas, ειδικού της Κάριτας Ευρώπης στον τομέα της εμπορίας ανθρώπων
Η εμπορία παιδιών στο πλαίσιο της μετανάστευσης λόγω περιβαλλοντικών κρίσεων, ένοπλων συγκρούσεων ή τρομοκρατίας
«Το να προστατεύσουμε τα αδέλφια μας τους μετανάστες είναι ένα ηθικό καθήκον που πρέπει να μεταφραστεί στην υιοθέτηση σαφών και σχετικών, νομικών, διεθνών και εθνικών εργαλείων […] εφαρμόζοντας έγκαιρα και ανθρωπιστικά προγράμματα για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, η οποία επωφελείται από την κακοτυχία των άλλων». Ομιλία του Πάπα Φραγκίσκου στο διεθνές Forum «Μετανάστευση και Ειρήνη», στο οποίο συμμετείχε η Κάριτας Ευρώπης στις 21 Φεβρουαρίου 2017.
Οι ανθρωπιστικές κρίσεις, οι φυσικές καταστροφές, τα ασταθή περιβάλλοντα, οι καταστάσεις συγκρούσεων συνδέονται με σημαντικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συχνά προκαλούν αναγκαστικές μετακινήσεις και τεράστιες μεταναστευτικές κρίσεις.
Τα παιδιά είναι ιδιαιτέρως ευάλωτα στην εμπορία ανθρώπων και στην εκμετάλλευση υπό τέτοιες συνθήκες, καθώς αυτές οι μετακινήσεις δημιουργούν οικογενειακή αστάθεια και καταστρέφουν τις κοινωνικές δομές. Φτωχοποιημένες, ευάλωτες οικογένειες γίνονται στόχος διακινητών ανθρώπων που υπόσχονται ότι θα παράσχουν εκπαίδευση και κατάρτιση στα παιδιά αυτά και τα εκμεταλλεύονται: καταναγκαστική εργασία, σεξουαλική εκμετάλλευση, επαιτεία, εγκλήματα, εμπορία οργάνων. Άλλοι ανήλικοι υποχρεώνονται από τις ίδιες τις οικογένειές τους να εργάζονται υπό συνθήκες εκμετάλλευσης ή υπόκεινται σε καταναγκαστικούς ή δουλοπρεπείς γάμους.
Ασυνόδευτοι ή απομονωμένοι ανήλικοι βρίσκονται αντιμέτωποι με αυξημένο κίνδυνο εμπορίας καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής τους, αλλά και στις πυκνοκατοικημένες δομές φιλοξενίας όταν φθάνουν στην Ευρώπη. Πολλά παιδιά εξαφανίζονται, ορισμένα γίνονται αντικείμενα εκμετάλλευσης για να επιβιώσουν ή τα κρατούν σε αιχμαλωσία για να τα ανταλλάξουν με αντίτιμο κάποια λύτρα.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η εμπορία παιδιών παίρνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις. Είναι συνηθισμένο να συναντά κανείς παιδιά που, παρά το νεαρό της ηλικίας τους, έχουν ήδη ζήσει σε πολλές χώρες. Ορισμένα περιγράφουν πώς βίωσαν καταστάσεις εκμετάλλευσης σε διάφορες χώρες. Άλλα, ορισμένες φορές, περιγράφουν πόσο διαφορετική ήταν η ζωή τους στη μία ή στην άλλη χώρα.
Εντούτοις, είναι πιθανό, οι ενήλικες που εκμεταλλεύονται αυτά τα παιδιά να μετακινούνται από τη μία χώρα στην άλλη, είτε λόγω εγκληματικού καιροσκοπισμού είτε λόγω διάθεσης να κάνουν ένα διάλειμμα από τις εγκληματικές τους δραστηριότητες, επειδή έχει γίνει πολύ επικίνδυνο για αυτούς να παραμένουν σε μία συγκεκριμένη χώρα. Αυτό, προφανώς, καθιστά ακόμη πιο ευάλωτα τα παιδιά αυτά αφού οι θετικοί δεσμοί που μπορούν να δημιουργήσουν σε μια χώρα, κυρίως διά μέσου οργανώσεων, γρήγορα σπάνε όταν μετακινούνται. Έχει επίσης παρατηρηθεί ότι τα πιο οργανωμένα δίκτυα, ορισμένες φορές, έχουν επί τόπου «ομάδες», παρούσες σε διαφορετικές χώρες.
Με αφορμή την παρουσίαση της έκθεσης της Ειδικής Εισηγήτριας του ΟΗΕ για την εμπορία ανθρώπων, της Maria Grazia Griammarinaro, τον Ιούνιο του 2017, οι Secours Catholique – Κάριτας Γαλλίας. Κάριτας Αλβανίας. Κάριτας Κοσόβου, Κάριτας Ευρώπης και Διεθνής Κάριτας παρουσίασαν στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ επτά προτάσεις για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων σε αυτό το πλαίσιο.
Καλούμε όλα τα μέρη να αναλάβουν τις νομικές και ηθικές ευθύνες τους για να διασφαλίσουν ότι όλα τα παιδιά θα απελευθερωθούν σύντομα από κάθε είδους εμπορία και εκμετάλλευση, και θα ζήσουν σε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον.
1.Το «κρυφό» αυτό φαινόμενο να γίνει «ορατό» για να αντιμετωπιστεί
Τα παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο και τα θύματα εμπορίας είναι συνήθως «αόρατα». Η ενημέρωση για την εμπορία ανθρώπων πρέπει να διαχυθεί στο ευρύ κοινό, στις επιχειρήσεις, στα σχολεία και σε επαγγελματίες που ασχολούνται με παιδιά. Οι διαδικασίες ταυτοποίησης πρέπει να αποσαφηνιστούν.
2.Να βοηθιούνται τα παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο κι εκείνα που έχουν πέσει θύματα εμπορίας για να ξαναβρούν τον εαυτό τους
Όταν ταυτοποιούνται τα παιδιά – θύματα εμπορίας βρίσκονται αντιμέτωπα με διακρίσεις, στιγματισμό, έλλειψη υποστήριξης και βοήθειας προκειμένου να επανενταχθούν ενώ χρήζουν στήριξης από κάθε άποψη: κοινωνική, υγείας, στέγασης, εκπαίδευσης, διοικητική και νομική. Οι συγκεκριμένες φυσικές και ψυχολογικές ανάγκες παιδιών που έχουν πέσει θύματα εμπορίας συχνά μένουν ακάλυπτες, υποσκάπτοντας τη μακρόχρονη ανάπτυξή τους.
3.Να καθιερωθεί καθεστώς θύματος χωρίς ποινικοποίηση των παιδιών
Να ενθαρρυνθούν οι αρχές να θεωρούν τα παιδιά που είναι θύματα εμπορίας και διαπράττουν αδικήματα ως θύματα και όχι ως δράστες.
4.Να υπάρχει ένας νομικός εκπρόσωπος για κάθε παιδί, εγγυητής του σεβασμού των δικαιωμάτων του στο πλαίσιο της κοινής νομοθεσίας: Να μην υπάρχουν υποδικαιώματα
Ανησυχούμε ιδιαιτέρως για τους ασυνόδευτους ανηλίκους που συχνά δεν έχουν κανένα νομικό εκπρόσωπο όταν πρέπει να έχουν πρόσβαση σε κηδεμονία. Οι επί τούτω εκπαιδευτές ή διαχειριστές –όταν υπάρχουν– πρέπει να ενημερώνονται και να καταρτίζονται επαρκώς σε όλα τα στάδια της διαδικασίας.
5.Να παρέχεται πρόσβαση σε μεταφραστές όταν είναι απαραίτητο
Τα κράτη πρέπει να δίνουν περισσότερη προσοχή σε αυτά τα θέματα και να διασφαλίζουν ότι οι υπηρεσίες που εκπροσωπούν ανηλίκους έχουν πρόσβαση σε μεταφραστές.
6.Να καταρτιστούν οι επαγγελματίες και οι εθελοντές ως προς την εμπορία παιδιών
Η κατάρτιση όλων των εμπλεκόμενων επαγγελματιών και εθελοντών (εκπαίδευση, αστυνομία, δικαιοσύνη, κοινωνικοί λειτουργοί κλπ.) θα πρέπει να αναθεωρηθεί και να συστηματοποιήσει τις ικανότητές τους. Είναι επιτακτική ανάγκη η κοινωνία των πολιτών και οι θεσμοί να συνεργάζονται στενότερα στον τομέα αυτό.
7.Ανοιχτές πολιτικές μετανάστευσης
Περιοριστικές και αποκλειστικές πολιτικές μετανάστευσης οδηγούν σε ανεπαρκή προστασία για τον μετανάστη γενικότερα και για τους ανηλίκους ειδικότερα. Η Ευρώπη έχει πολλά εργαλεία για να εξανθρωπίσει τις μεταναστευτικές της πολιτικές και να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της εμπορίας ανθρώπων, όπως είναι οι ανθρωπιστικές βίζες, η επανεγκατάσταση, η κοινοτική χρηματοδότηση, οι ανθρωπιστικοί διάδρομοι και οι επανενώσεις οικογενειών.
Το δίκτυο της Κάριτας Ευρώπης, σε συνεργασία με τα μέλη της, δεσμεύεται να συνεχίσει τη δράση του σε τοπικά, εθνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή επίπεδα.
Geneviève Colas
ειδικός της Κάριτας Ευρώπης στον τομέα της εμπορίας ανθρώπων
