ΑΡΘΡΟ έκτο
Η Συνθετική Έκθεση των εργασιών της Συνόδου των Επισκόπων (Οκτώβριος 2023)
Εκκλησιακά κινήματα
Πάπας και Επίσκοποι
- Η Σύνοδος των Επισκόπων μίλησε και για τα Χαρίσματα. Η Εκκλησία είναι ένας θεσμός που ίδρυσε ο Χριστός, με ιεραρχική δομή: επίσκοποι, ιερείς, διάκονοι. Όμως πάντα υπήρχαν χαρίσματα, που αναδείκνυε το Άγιο Πνεύμα, και προέρχονταν κυρίως από λαϊκούς. Έτσι δημιουργούνται κοινότητες μοναχών ή ενώσεις λαϊκών. Λέει η Σύνοδος: «Με την ίδια ευγνωμοσύνη, ο Λαός του Θεού αναγνωρίζει την άνθιση εκκλησιαστικών ενώσεων με νέες εμπειρίες. Λαϊκές ενώσεις, εκκλησιακά κινήματα και νέες κοινότητες αποτελούν πολύτιμο σημάδι ωρίμανσης της συνυπευθυνότητας όλων των βαπτισμένων. Η αξία τους έγκειται στην προώθηση της κοινωνίας μεταξύ διαφορετικών κλήσεων, στον ζήλο με την οποία διακηρύσσουν το Ευαγγέλιο, στην εγγύτητά τους προς όσους βιώνουν το οικονομικό ή κοινωνικό περιθώριο και στη δέσμευσή τους για την προώθηση του κοινού καλού. Αποτελούν συχνά πρότυπα συνοδικής κοινωνίας και συμμετοχής ενόψει της αποστολής».
Συνιστά λοιπόν η Σύνοδος των Επισκόπων να εκτιμούμε αυτά τα χαρίσματα και να μην τα περιφρονούμε ούτε να τα δυσφημίζουμε. Απεναντίας πρέπει οι ποιμένες να τα αξιοποιούν προς όφελος της ενορίας τους, και να μη νομίζουν ότι ΜΟΝΟ οι ίδιοι μπορούν να φτιάξουν κάτι καλό και ότι τα άλλα δεν τα χρειάζονται οι πιστοί.
Τονίζει η Σύνοδος: «Η Εκκλησία χρειάζεται την προφητεία της χαρισματικής διάστασής της». Αν η Εκκλησία χρειάζεται τα χαρίσματα, ο εφημέριος δεν μπορεί να λέει: «Εγώ δεν τα χρειάζομαι!».
- «Ένα εμπόδιο στη διακονία και την ιεραποστολή είναι ο κληρικαλισμός. Αυτός προέρχεται από την παρανόηση της θείας κλήσης, η οποία οδηγεί κάποιον να την αντιλαμβάνεται περισσότερο ως προνόμιο παρά ως υπηρεσία, και εκδηλώνεται με έναν κοσμικό τρόπο εξουσίας που αρνείται να λογοδοτήσει. Δυστυχώς, ο κληρικαλισμός είναι μια στάση που μπορεί να εκδηλωθεί όχι μόνο στους λειτουργούς, αλλά και στους λαϊκούς».
Κληρικαλισμός είναι η νοοτροπία και η συμπεριφορά ότι ο μόνος ικανός είναι ο κληρικός και οι λαϊκοί πρέπει απλώς να εκτελούν διαταγές ή να ασχολούνται μόνο με πρακτικά θέματα. Η ποιμαντική φροντίδα πρέπει να εξασκείται με τη συνεργασία κληρικών και λαϊκών. Αλλά βεβαίως και οι λαϊκοί πρέπει να καλλιεργούνται ώστε να σκέπτομαι με σκέψη ευαγγελική και όχι επιχείρησης.
- Οι Επίσκοποι στη Σύνοδο ασχολήθηκαν και με θέματα που αφορούν τους ίδιους. Σημειώνουν: «Να επανεξεταστούν τα κριτήρια επιλογής των υποψηφίων για το επισκοπικό αξίωμα, εξισορροπώντας την εξουσία του Αποστολικού Νούντσιου με τη συμμετοχή της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας. Ζητείται επίσης να διευρυνθεί η διαβούλευση με τον Λαό του Θεού». Λένε οι Επίσκοποι ότι η γνώμη τους για την εκλογή ενός νέου Επισκόπου πρέπει να έχει βαρύνουσα θέση, αλλά να λέει τη γνώμη του και ο Λαός του Θεού.
- Σχετικά με την αποστολή του Επισκόπου της Ρώμης, του Πάπα: ο Χριστός είπε στον απόστολο Σίμωνα Πέτρο: “Εσύ είσαι Πέτρος και πάνω σ’ αυτή την πέτρα θα οικοδομήσω την εκκλησία μου”, “Κι εσύ όταν επανέλθεις στήριξε τους αδελφούς σου”. Το έργο λοιπόν του Πέτρου και των διαδόχων του των Παπών είναι να υπηρετούν την ενότητα μέσα στην Εκκλησία και να μας στηρίζουν για να ακολουθούμε τον Χριστό. Λέει λοιπόν η Σύνοδος: «Η πετρίνεια διακονία του Επισκόπου της Ρώμης είναι εγγενής στη συνοδική δυναμική. Γι’ αυτό, συνοδικότητα, συλλογικότητα και πρωτείο παραπέμπουν το ένα στο άλλο: το πρωτείο προϋποθέτει την άσκηση της συνοδικότητας και της συλλογικότητας, όπως και οι δύο συνεπάγονται την άσκηση του πρωτείου». Πετρίνεια διακονία σημαίνει ότι ως διάδοχος του απ. Πέτρου έχει την αποστολή του Πέτρου (πετρίνεια). Οι Επίσκοποι, ως σώμα που ποιμαίνει την Εκκλησία, έχουν ανάγκη από τη διακονία του Πάπα, αλλά και ο Πάπας για να ασκεί το πρωτείο του συνοδικά έχει ανάγκη από τον Σύλλογο των Επισκόπων. Κανένας θεσμός δεν είναι ανεξάρτητος από τον άλλο.
- «Στη χριστιανική μύηση βρίσκουμε τις κύριες κατευθυντήριες γραμμές για τις διαδρομές της διαπαιδαγώγησης. Στο επίκεντρο της διαπαιδαγώγησης βρίσκεται η εμβάθυνση στο «κήρυγμα», δηλαδή η συνάντηση με τον Ιησού Χριστό που μας προσφέρει το δώρο μιας νέας ζωής. Η κατηχητική λογική μάς υπενθυμίζει ότι όλοι είμαστε αμαρτωλοί που καλούμαστε στην αγιότητα. Γι’ αυτό και συμμετέχουμε σε πορείες μεταστροφής».
Το έργο της Εκκλησίας για τη μόρφωση του χριστιανού δεν πρέπει να στοχεύει στο να δίνει γνώσεις αληθειών, αλλά να αναγγέλλει στον πιστό το «κήρυγμα» των Αποστόλων: ότι ο Ιησούς είναι ο σωτήρας μας με τον θάνατο και την ανάστασή του και τη δωρεά του Αγίου Πνεύματος. Εκείνο που έχει σημασία είναι να συνειδητοποιεί ο βαφτισμένος ότι είναι αμαρτωλός, και ότι ο Χριστός του προσφέρει και τον καλεί σε μια «νέα ζωή», στην αγιότητα.
Γι’ αυτό προσοχή: δεν αρκεί μια κυριακάτικη Λειτουργία. Ο πιστός έχει ανάγκη να συμμετέχει, μαζί με άλλους, σε πνευματικές πορείες που τον μεταστρέφουν: που του αλλάζουν νοοτροπία και επομένως συμπεριφορά: να φαίνεται ότι ο βαφτισμένος αποβάλλει τη νοοτροπία της γύρω κοινωνίας και αρχίζει να συμπεριφέρεται διαφορετικά, ως νέος άνθρωπος. Τέτοιες πορείες μεταστροφής, σταθερές, σε όλη τη χρονιά, γίνονται; σε ποιες ενορίες γίνονται;
+ Σεβαστιανός, αρχιεπίσκοπος,
πρώην Αρχιεπίσκοπος Καθολικών Αθηνών
